Iedere maand wordt onze Kennisbank aangevuld met de nieuwste onderzoeken en publicaties op het gebied van inclusie, discriminatie en (LHBTIQ+) emancipatie. In de rubriek ‘Nieuw in de Kennisbank’ lichten we een van de publicaties uit. Deze keer een rapport van Ieder(in): In de kou: Rapportage van de meldactie over de energierekening van mensen met een beperking of chronische ziekte.
Ieder(in), netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte, deed middels een vragenlijst onderzoek naar energiearmoede onder de doelgroep. Bijna driekwart van de mensen die de vragenlijst invulden, heeft een hoger energieverbruik voor extra warmte. Dat kan komen doordat iemand het sneller koud heeft door bijvoorbeeld spierziekten of vaataandoeningen. Maar ook kunnen klachten, zoals stijfheid en pijn, toenemen als het koud is. Bovendien zijn veel mensen met een beperking of chronische ziekte vaak thuis, waardoor ze ook bovengemiddeld energie gebruiken.
Warm water
Bijna de helft van de deelnemers aan het onderzoek gebruikt extra warm water. Dat komt doordat een warme douche een therapeutisch effect heeft bij pijn, stijfheid of benauwdheid. Ook kan het vanwege incontinentie nodig zijn om vaker te douchen. Een andere reden is dat douchen meer tijd kost, omdat iemand minder mobiel is of er hulp bij nodig is. Bij een kleiner deel van de respondenten zijn extra zorghandelingen nodig, zoals een wond of stoma spoelen.
Elektrische hulpmiddelen
Van de deelnemers aan het onderzoek gebruikt 70 procent hulpmiddelen of medische apparatuur die extra energieverbruik veroorzaken. Denk aan een elektrische rolstoel, een in hoogte verstelbaar bed, automatische deuropeners of beademingsapparatuur. De hulpmiddelen zijn van belang voor de kwaliteit van leven, zelfstandigheid en soms zelfs noodzakelijk om te overleven. Veel van deze apparaten moeten continu aan staan, waardoor bezuinigen op stroom geen optie is.
Maatregelen zijn onvoldoende
Uit het onderzoek komt naar voren dat de maatregelen van de overheid niet voldoende zijn voor deze mensen. Iemand die vanwege een beperking elektrische hulpmiddelen nodig heeft, komt al snel boven het energieplafond. Voor energietoeslag komt lang niet iedereen in aanmerking, ook al is het besteedsbaar inkomen laag.
Een op de zeven respondenten kan niet meer rondkomen. Bij 60 procent lukt het nog maar net. Dit leidt ertoe dat familie moet bijspringen, mensen met een beperking of chronische ziekte geen reserves hebben en soms zelfs bezuinigen op essentiële zaken als hulpmiddelen of voeding.
Verruimde regelingen
Het onderzoek is onder ruim vijfhonderd mensen uitgevoerd, maar in Nederland leven tienduizenden mensen die vanwege hun ziekte extra energie nodig hebben. Denk aan mensen met spierziekten, vaataandoeningen, COPD of reumatische aandoeningen. Ieder(in) pleit dan ook voor structurele oplossingen, zoals het aanbieden van een zonnepaneel bij een elektrisch hulpmiddel of een doorlopende energievergoeding. Op lange termijn zouden zorgwoningen en andere toegankelijke woningen met voorrang verduurzaamd worden. Op korte termijn moeten de financiële regelingen zoals het prijsplafond en de energietoeslag voor deze groepen verruimd worden.
Vind jij het leuk om complexe informatie te vertalen naar aantrekkelijke content voor professionals in het sociaal domein? Heb jij het in de vingers om een contentstrategie te ontwikkelen waarmee we onze organisatie écht op de kaart zetten? En wil je je inzetten voor een Rotterdam waarin iedereen gelijkwaardig meedoet? Dan ben jij misschien wel onze nieuwe contentmaker.
Wij zijn op zoek naar een:
Innovatieve contentmaker (x/v/m)
voor 36 uur per week, standplaats Rotterdam
Het team en de functie
Jij gaat het stedelijk expertisecentrum IDEM Rotterdam ondersteunen bij het versterken van de online aanwezigheid. Samen met onderzoekers, kennismakelaars en netwerkers zorg je ervoor dat onze doelgroep de juiste kennis en tools krijgt om impact te maken. Daarnaast word je waar nodig ingezet voor andere projecten en communicatieactiviteiten van zusterorganisaties antidiscriminatiebureau RADAR en landelijk kenniscentrum Art.1 . Je maakt onderdeel uit van het team communicatie, dat verder bestaat uit een communicatieadviseur en communicatiemedewerker. Je bent verantwoordelijk voor het maken en uitvoeren van de contentstrategie om IDEM online écht op de kaart te zetten.
Wie zoeken we?
Je hebt affiniteit met inclusie, emancipatie, gelijkwaardige behandeling en het bestrijden van discriminatie.
Je zet jouw creativiteit in om online meer publiek te binden en maximale impact te maken voor onze missie. Je hebt ervaring met het optimaliseren van digitale inhoud voor zoekmachines. Resultaten maak je inzichtelijk door het meten en analyseren van je campagnes.
Je bent een creatieve denker en doener die onze doelgroep bereikt en aanspreekt. Nieuws, onderzoeken, evenementen en campagnes verpak je in een in een visueel aantrekkelijk jasje, zoals infographics, stories, (explainer)video’s, etc. Je bent tekstueel sterk en schrijft persberichten, nieuwsbrieven, blogs, captions en andere formats in foutloos Nederlands.
Je blijft jezelf ontwikkelen, kent de laatste trends op het gebied van online media en beheerst tools als Adobe Creative Suite, Canva, WordPress, etc.
Je hebt minimaal drie jaar ervaring als zelfstandige contentmaker.
Wat bieden we?
Samenwerking in een organisatie van professionals met veel ervaring op het gebied van discriminatieaanpak, inclusie en gelijkwaardige behandeling.
Vrijheid, eigen verantwoordelijkheid en ruimte voor eigen initiatief binnen het communicatieteam en projectteam IDEM Rotterdam.
De arbeidsvoorwaarden zijn:
Een aanstelling (36 uur per week) in de functie van contentmaker voor een jaar, met uitzicht op verlenging bij goed functioneren en gelijkblijvende opdrachten.
Het salaris bedraagt – afhankelijk van relevante werkervaring – minimaal €3.284 en maximaal €4.756 per maand bij een 36-urige werkweek (schaal 9 van de CAO Sociaal Werk per 1 juli 2023).
Naast het salaris is er een individueel keuzebudget van circa 16% van het brutosalaris beschikbaar en een individueel loopbaanbudget.
De werktijden zijn flexibel te maken en er is de mogelijkheid om hybride te werken.
De organisatie heeft aanvullend op de arbeidsvoorwaarden in de cao Sociaal Werk een gecombineerde vergoeding voor reizen en thuiswerken.
Over IDEM Rotterdam
IDEM Rotterdam is het stedelijk expertisecentrum voor inclusie, discriminatie en (LHBTIQ+) emancipatie. We ondersteunen professionals in het sociaal domein bij inclusief werken door kennis en vaardigheden aan te reiken. Daarbij zijn we gids, vraagbaak en kennismakelaar voor een omvangrijk netwerk van organisaties, professionals en vrijwilligers. Met een gedreven multidisciplinair team bouwen we mee aan een inclusief sociaal domein en een stad waarin plaats is voor iedereen. IDEM Rotterdam maakt deel uit van RADAR Inc. waar ook antidiscriminatiebureau RADAR en landelijk kenniscentrum Art.1 onderdeel van zijn.
Hoe kun je solliciteren?
We ontvangen graag jouw cv en motivatie (de vorm is aan jou) uiterlijk 23 oktober 2023. Deze mail je naar sollicitatie@radar.nl en richt je aan RADAR, t.a.v. Iris Kappelle (HR).
De eerste gesprekken met kandidaten vinden plaats op 1 november. Uiterlijk 27 oktober ontvang je hierover een bericht. Een eventueel tweede gesprek vindt plaats op 9 november.
Heb je nog vragen over de functie en/of de procedure? Neem dan contact op met: Mark Kivit, communicatieadviseur, via telefoonnummer 06 37 27 92 95.
Meer informatie over werken bij RADAR en de sollicitatieprocedure vind je op de webpagina Werken bij RADAR. Acquisitie naar aanleiding van deze vacature wordt niet op prijs gesteld.
Doe jij graag praktijkgericht en/of actieonderzoek en heb je kennis over verandermanagement? Heb jij ervaring als projectleider en met acquisitietrajecten? Bruis jij van de ideeën om onderzoeksuitkomsten te vertalen naar de praktijk? Solliciteer dan nu en word onze nieuwe projectleider onderzoek
RADAR is, vanwege het vertrek van een medewerker, op zoek naar:
Een projectleider onderzoek met standplaats Rotterdam voor 32 uur per week
Het team Projecten bestaat uit onderzoekers, netwerkers, trainers en projectmedewerkers. De onderzoekers doen onderzoek naar gelijke behandeling, inclusie en diversiteit voor RADAR en zusterorganisaties Art.1 en IDEM Rotterdam, zijn vraagbaak voor (onderzoeksmatige) kennis binnen de organisatie en stellen rapportages over discriminatiemeldingen op. Daarnaast voeren de onderzoekers projecten uit voor verschillende opdrachtgevers, waaronder gemeenten, ministeries en het Grondrechtenbureau van de EU (Fundamental Rights Agency).
Onderzoeken zijn meestal kwalitatief van aard. Recent is onderzoek gedaan naar onder andere:
cultuursensitief werken in de ggz, discriminatie bij woningverhuur en in het amateurvoetbal;
actuele ontwikkelingen op het gebied van de grondrechten in Nederland;
meldingsbereidheid, registratie en rapportage van discriminatie;
specifieke lokale patronen van inclusie en exclusie in Rotterdam (Discriminatie-index in samenwerking met de Erasmus Universiteit en gemeente Rotterdam).
Het toepassen van de Theory of Change wordt steeds meer geïntegreerd in onze werkzaamheden, waardoor we doelgerichter en effectiever kunnen werken om de gewenste veranderingen en impact te realiseren.
Wat ga je doen?
Als projectleider onderzoek ben je projectleider voor de verschillende onderzoeksprojecten en opdrachten van RADAR en werk je nauw samen met andere medewerkers. Je acquireert projecten en bent verantwoordelijk voor het projectmanagement. Bewustwording creëren, impact maken, kennisverbreding en faciliteren van het gesprek staan centraal in de werkzaamheden van RADAR.
Concreet betekent dit dat je verantwoordelijk bent voor onder andere de volgende werkzaamheden:
Projectmanagement
De gehele zorg voor het projectmanagement van de onderzoeksprojecten; acquireren, projectaanvraag, projectteam aansturen, zorgen voor de naleving van deadlines en kwaliteitsnormen, evaluaties, etc.
Het opbouwen en onderhouden van relevante netwerken
Onderzoek naar discriminatie, diversiteit en inclusie:
Onderzoek uitvoeren; onderzoeksvoorstellen schrijven, het doen en schrijven van onderzoek en/of andere publicaties
Het presenteren van de onderzoeksresultaten aan verschillende stakeholders
Acquisitie:
Het identificeren en benutten van kansen voor onderzoeksfinanciering al dan niet in samenwerking met netwerkpartners als andere onderzoekers, (academische) instellingen en overheidsorganisaties (gemeenten en ministeries)
Wat vragen wij?
Je bent een zelfstandige en ervaren onderzoeker; bij voorkeur met WO werk- en denkniveau en minimaal vier jaar relevante werkervaring met (kwalitatief) onderzoek; je hebt ervaring met actieonderzoek en veranderkunde; je bent in staat om op strategisch niveau te opereren met stakeholders en schrijft onderzoeken zowel analytisch als gericht op de (per onderzoek wisselende) doelgroep.
Je bent een zelfstandige en ervaren projectleider; je hebt ervaring met projectmatig werken en ervaring met het aansturen van een projectteam, je stelt je lerend op, staat open voor feedback en reflecteert op je eigen handelen.
Je hebt ervaring met acquisitietrajecten; het is een pre als je over een relevant professioneel netwerk beschikt.
Je bent creatief, sociaal vaardig, en sensitief in het maken van verbinding; je maakt snel de vertaalslag van theorie naar praktijk.
Je hebt aantoonbare affiniteit met de onderwerpen discriminatie, inclusie en emancipatie en werkt cultuur- en gendersensitief.
Wat bieden we?
Samenwerking in een team van professionals met veel ervaring op het gebied van discriminatieaanpak, inclusie en gelijke behandeling;
De arbeidsvoorwaarden zijn:
een aanstelling (32 -36 uur per week) voor een jaar, met uitzicht op verlenging bij goed functioneren en gelijkblijvende opdrachten.
een aanstelling in de functie van projectleider.
het salaris bedraagt – afhankelijk van relevante werkervaring – minimaal €3577 en maximaal €5272 – (schaal 10 van de cao Sociaal Werk per 2023) per maand bij een 36-urige werkweek.
naast het salaris is er een individueel keuzebudget van circa 16% van het brutosalaris beschikbaar en een individueel loopbaanbudget.
De werktijden zijn flexibel te maken en er is mogelijkheid om hybride te werken.
De organisatie heeft aanvullend op de arbeidsvoorwaarden in de cao Sociaal Werk een gecombineerde vergoeding voor reizen en thuiswerken.
Hoe te solliciteren?
We ontvangen graag jouw cv en motivatie (de vorm is aan jou) tot en met 23 oktober 2023. Deze mail je aan sollicitatie@radar.nl en richt je aan RADAR, t.a.v. Iris Kappelle (HR).
De eerste gesprekken met kandidaten vinden plaats op 1 november. Uiterlijk 27 oktober ontvang je hierover een bericht. Een eventueel tweede gesprek vindt plaats op 9 november.
Heb je nog vragen over de functie en/of de procedure? Neem dan contact op met Nilza Pinto, manager Projecten, via telefoonnummer 010-4113911.
Meer informatie over werken bij RADAR en de sollicitatieprocedure vind je hier. Acquisitie naar aanleiding van deze vacature wordt niet op prijs gesteld.
Wie zijn wij?
RADAR bevordert gelijke behandeling en streeft naar een samenleving zonder uitsluiting. We vinden het belangrijk dat iedereen zichtbaar zichzelf mag zijn en gelijke kansen krijgt in de samenleving. Daar zetten we ons elke dag voor in, samen met betrokken vrijwilligers, maatschappelijke organisaties, overheid en bedrijfsleven. Samen maken we het verschil. Het maatschappelijk terrein waarop RADAR zich begeeft is volop in beweging. Ook RADAR is volop in beweging, wat vraagt om een lerende organisatie en betrokken medewerkers die zich blijven ontwikkelen.
RADAR is onderdeel van de moedermaatschappij RADAR Inc, waar ook Art.1, landelijk kenniscentrum discriminatie, en het Stedelijk expertisecentrum IDEM Rotterdam deel van uitmaken.
Racisme, religie, seksuele diversiteit en genderdiversiteit: het blijken hete hangijzers in het voortgezet onderwijs in Rotterdam. De thema’s liggen gevoelig en kunnen tot verhitte discussies leiden tussen leerlingen. Docenten weten niet altijd hoe ze deze gesprekken in goede banen moeten leiden. Lastige onderwerpen op een constructieve manier bespreekbaar maken is een uitdaging. Daarom organiseert IDEM twee online Kennisateliers voor onderwijsprofessionals om concreet met deze uitdaging aan de slag te gaan. Tijdens het tweede online Kennisatelier op 28 september 2023 lag de focus op culturele en etnische diversiteit.
Na het welkomstwoord door IDEM-netwerker Hilda van Reeuwijk (die/hun) deelde onderzoeker Teuntje Vosters (zij/haar) kort en bondig de resultaten van het onderzoek dat IDEM heeft uitgevoerd naar diversiteit en inclusie in het Rotterdamse voortgezet onderwijs. Zij benadrukte dat inclusie een breed begrip is en dat het onderzoek laat zien dat scholen hier op uiteenlopende manieren mee bezig zijn. Opvallend zijn de grote verschillen tussen scholen in de aandacht voor diversiteit en inclusie.
Desondanks komen er meerdere gedeelde uitdagingen naar voren in het onderzoek, waarvan handelingsverlegenheid bij het bespreekbaar maken van gevoelige onderwerpen in de klas de belangrijkste is. Teuntje gaf een voorbeeld: ‘Een teamleider vertelde dat een van de docenten in de klas was uitgemaakt voor ‘racist’ door een leerling. Deze docent had hierop gereageerd door het woordenboek erbij te pakken en de definitie van racisme op te zoeken. Op basis daarvan concludeerde hij dat hiervan geen sprake was. De teamleider vroeg zich af of dit een effectieve reactie was en of de docent de relatie met de leerling voldoende had hersteld. Zou die hem niet nog steeds een racist vinden?’, vroeg zij zich af. Tegelijkertijd wist de teamleider niet goed hoe zij de docent kon bijsturen en ervoer zij net zo goed als hij handelingsverlegenheid.’
Meetladder voor inclusief onderwijs
Teuntje introduceerde de meetladder voor inclusief onderwijs die IDEM heeft gemaakt. Het is ‘een soort checklist’ voor het bevorderen van een inclusieve school: ‘Het is de bedoeling dat leden van een team de meetladder individueel invullen en zo beoordelen of de school op een bepaald punt onvoldoende/voldoende/goed scoort. Op basis van de scores kunnen zij dan als team in gesprek gaan over de stellingen waarop onvoldoende wordt gescoord. Dit zijn namelijk de punten waarop verbetering mogelijk is.’ Teuntje benoemde een aantal stellingen als voorbeeld die gaan over culturele en etnische diversiteit:
Op onze school hebben we aandacht voor feestdagen en vieringen die voor verschillende groepen van belang zijn (bijvoorbeeld Ramadan/Eid-al-Fitr, Keti Koti, Paarse Vrijdag, Pasen).
Op onze school werken docenten met diverse culturele achtergronden.
Op onze school zijn het managementteam en de directie in verschillende opzichten divers (denk aan gender, culturele achtergrond, leeftijd et cetera).
Op onze school heeft een groot deel van de docenten voldoende kennis over racisme en andere vormen van discriminatie.
Desgevraagd legde Teuntje uit dat er geen uitgebreide voorkennis nodig is om als team met de meetladder aan de slag te gaan: ‘We hebben de meetladder zo compact mogelijk gemaakt en de ene stelling is inderdaad simpeler en concreter dan de andere. Maar je hoeft vooraf echt niet alles te weten over inclusie. Aan de hand van de meetladder kun je je ook meer in bepaalde onderwerpen gaan verdiepen en bijvoorbeeld het onderzoeksrapport erbij pakken.’
Intersectioneel knoopwerk
Farah Ramezani (zij/haar) van adviesbureau RAVILOK leidt docenten op om diversiteitssensitief te werken. Ze liet het Intersectioneel Knoopwerk zien: een instrument om zichtbare en onzichtbare verschillen bespreekbaar te maken. ‘Diversiteit is complex’, legde Farah uit, ‘en we zijn vaak geneigd om te starten bij de vreemde ander in plaats van te kijken naar onze eigen diversiteit. Intersectionaliteit is een manier van denken over overlappende identiteitsfactoren en over uitsluiting. Het knoopwerk geeft een impressie van diversiteit, maar nog meer kenmerken spelen een rol.’
Bron: RAVILOK
De deelnemers worden uitgenodigd om na te denken over hun eigen onzichtbare diversiteitskenmerken en via Mentimeter een aantal vragen in te vullen. Zij geven bijvoorbeeld aan welke diversiteitskenmerken hun perspectieven en ervaringen in het dagelijks leven beïnvloeden. Een deelnemer licht haar keuze voor het kenmerk ‘levenservaring’ toe: ‘Mijn partner heeft een chronische ziekte. Deze ziekte is niet zichtbaar, maar heeft wel veel invloed op hoe hij zich voelt. Het feit dat hij vaak ziek is, heeft mijn blik op het leven veranderd. In mijn gezin was altijd iedereen gezond en hoefde ik amper stil te staan bij gezondheid. Maar nu besef ik dat gezondheid niet altijd vanzelfsprekend is.’
Onbewuste vooroordelen
Na de uitwisseling legde Farah uit hoe ons brein werkt en wij ons handelen in het dagelijks leven allemaal baseren op verschillende vormen van onbewuste vooroordelen, oftewel bias. ‘Anders dan wij denken, beoordelen wij heel veel op basis van onze onbewuste vooroordelen’, zei Farah. ‘Er zijn veel verschillende vormen. Bijvoorbeeld affinity bias, dat is onze neiging om een voorkeur te hebben voor mensen die dezelfde interesses, achtergrond en ervaringen hebben als wij. Of conformity bias oftewel peer pressure.’ Op de vraag welke biases de deelnemers bij zichzelf herkennen, antwoordt een van hen: ‘Welke niet? Ik denk dat ik mij aan allemaal wel schuldig maak. Ik denk bijvoorbeeld aan mijn eerste indruk van iemand die niet altijd klopt en aan groepsdruk.’ Farah benadrukte dat het belangrijk is om jezelf bewust te zijn van je vooroordelen en je in een werksetting niet te (veel te) laten leiden door een ‘klik’. Want dan kunnen racisme en discriminatie een rol spelen en geef je mensen mogelijk niet gelijke kansen. ‘Vooroordelen spelen ook een rol in contact met leerlingen’, zei Farah, ‘ook al doen onderwijsprofessionals hun werk zonder twijfel met de beste bedoelingen.’ Zij toont verschillende voorbeelden die veel voorkomen:
Lagere verwachtingen voor bepaalde leerlingen: Onbewust lagere verwachtingen hebben van leerlingen die niet overeenkomen met je eigen culturele normen en waarden
Positieve beoordeling en gunstige behandeling: Onbewust geneigd zijn om leerlingen die op je lijken gunstiger te beoordelen of te behandelen
Micro-agressies
Onbewuste vooroordelen kunnen leiden tot micro-agressies, vervolgde Farah. De deelnemers kennen het begrip nog niet en Farah toonde onderstaand filmpje waarin beeldend duidelijk wordt gemaakt wat een micro-agressie is. Een voorbeeld dat Farah een paar dagen ervoor op een school heeft gehoord is de opmerking: ‘Jij bent ook leuk, Hamza, ook al ben je Marokkaan.’ Farah benadrukte dat micro-agressies heel veel voorkomen: ‘Dit soort opmerkingen lijken klein, maar zijn heel schadelijk. Kleine opmerkingen en gebaren kunnen zorgen voor een cultuur van discriminatie en uitsluiting. Ook de impact ervan op leerlingen is groot. Zo kunnen leerlingen door dit soort opmerkingen een hyperwaakzaamheid ontwikkelen. Zij staan constant ‘aan’ en zijn zich heel bewust van hun etnische diversiteit. Dat verwijt van racist kan hierdoor ontstaan, omdat leerlingen er heel alert op zijn.’ Daarom is het belangrijk om je als docent bewust te zijn van je eigen (onbewuste) vooroordelen. ‘Want je kunt een racistische opmerking maken zonder een racist te zijn.’
Elkaar ontmoeten, ideeën uitwisselen en elkaar meenemen in andere perspectieven: dat zijn leuke en belangrijke manieren om jezelf te ontwikkelen. Als het gaat om inclusiever (leren) kijken naar je stadsgenoten, is ontmoeting essentieel. Tijdens het Nazomers Netwerk Café dat IDEM Rotterdam organiseerde op 7 september 2023 in Garage Rotterdam kwamen zo’n twintig professionals samen om precies dat te doen. Ze luisterden naar elkaars verhalen, deden nieuwe inzichten op en wisselden ervaringen uit.
Hilda van Reeuwijk, de netwerker van IDEM Rotterdam, heet de Rotterdamse professionals welkom. Hilda benadrukt hoe belangrijk het delen van verhalen is om inclusie te bevorderen en discriminatie tegen te gaan. Luisteren naar een persoonlijk verhaal over concrete (discriminatie-)ervaringen van een ander mens, zorgt namelijk voor empathie en vergroot het inlevingsvermogen van de toehoorders. Het is een wetenschappelijk onderbouwde manier om discriminatie te verminderen.
Durf een OEN te zijn!
Vervelende ervaringen over jezelf delen is niet eenvoudig. De meeste mensen willen allemaal liever een ‘superheld’ zijn, alles in één keer kunnen of in ieder geval doen alsof dat zo is. Hilda vertelt dat een OEN zijn, iemand die nog veel moet leren, eigenlijk veel passender is. En veel leerzamer. Juist als het gaat om inclusief werken is het voor professionals van belang om te erkennen dat je heel veel dingen (nog) niet weet. Want als je dat doet, hoef je niet bang te zijn om fouten te maken en geef je jezelf de ruimte om te leren. Pas dan kun je dingen veranderen. Fouten zijn ‘goud’ als je ervan kan leren.
Samenwerking: project Carpool
Niet alleen IDEM Rotterdam stimuleert uitwisseling van ervaringen in haar netwerk in het sociaal domein, ook tentoonstellingsruimte Garage Rotterdam doet dat. Sinds 2022 organiseren zij samen het project Carpool, dat een brug slaat tussen maatschappelijke en zorgorganisaties en kunst. Hanne Lemson-Niessen, zakelijk leider van Garage Rotterdam, vertelde meer over deze unieke samenwerking. Zo was er onlangs een lunch voor vrijwilligers van de voedselbank in een tentoonstelling over voedsel. Dit stimuleerde een interessant gesprek over het onderwerp.
Prikkelende tentoonstelling
De huidige tentoonstelling Choreographed Events, samengesteld door curator Bogomir Doringer, in Garage Rotterdam wordt toegelicht door Hannah van den Elzen, communicatiemedewerker bij de Garage Rotterdam. De tentoonstelling gaat over technologische ontwikkelingen en effecten ervan op onze interactie met elkaar. De kunstwerken in de tentoonstelling kunnen op verschillende manieren in beweging worden gezet, en soms moet je dat als passant zelf doen. De tentoonstelling stelt als hoofdvraag: wie is de choreograaf van de beweging die ik zie?
Als de deelnemers vervolgens worden uitgenodigd om de kunstwerken te bekijken, ontstaan interessante gesprekken. Een gesprek over een kunstwerk dat doet denken aan een ladende internetpagina maakt opvallende verschillen tussen deelnemers duidelijk. De een vindt het werk ‘zen’ om naar te kijken en zou er wel een tijdje voor willen blijven staan. En de ander wordt juist ‘ongeduldig en boos’ van het beeld. Wie is de choreograaf van de reactie en veranderd de ongeduldige beweging wanneer je met de nieuwe ‘zen’-interpretatie naar het beeld kijkt?
Verhalen van roze ouderen
Na de pauze raakt drag queen Victoria False op een andere manier een snaar bij deelnemers. Zij zingt een lied van Annie M.G. Schmidt uit 1977 dat nog opvallend actueel in de oren klinkt:
Al die honderdduizend liedjes waar je mee wordt overspoeld. Songs en hits en melodietjes, die zijn nooit voor ons bedoeld. Elke schlager, ieder wijsje, altijd jongen, altijd meisje. I love you en ik hou van jou, altijd man, altijd vrouw. Ieder vers en elke aria. Romeo en Julia. Want zo is het toch mijn jongen. Nooit is er een lied gezongen over de verboden kus van Romeo en Julius. We zijn er niet aan toe. Taboe, taboe.
Er moest toch ook een liedje zijn, al was ‘t alleen maar het refrein, al waren het maar 4 regeltjes, over Romeo en Julius. Maar we zijn er niet aan toe. Taboe, taboe. Geen aria, geen aria’s voor de paria’s. Maar over 60 jaar wie weet, staan er liedjes in de hitparade niet alleen maar over zij en hij. Maar ook over zij en zij. Liedjes over hem en hem, zonder aarzeling of rem.
Victoria vormt samen met Magda Römgens en Eveline van de Putte Tour d’Amour, een interactieve voorstelling. Zij reizen het land door om verhalen van roze ouderen onder de aandacht te brengen. Eveline van de Putte schreef hier een boek over. Veel mensen verbazen zich erover dat roze ouderen bestaan en dat LHBTIQA+-emancipatie een thema is wat ook speelt onder ouderen. Onder professionals bestaat nog veel onwetendheid. Dat is een probleem, omdat veel LHBTIQA+ ouderen die zorgbehoevend worden niet zichzelf durven zijn tegenover zorgverleners en/of medebewoners in een zorginstelling. Zij zijn bang voor negatieve reacties en uitsluiting.
Magda deelt met de groep hoe zij in haar jeugd verliefd werd op een meisje, zonder dat zij zelf wist dat het verliefdheid was. Pas na de scheiding van haar ex-man werd ze echt verliefd op een vrouw en ontdekte ze dat ze eigenlijk al haar hele leven lesbische gevoelens had. Eveline vertelt vervolgens een ontroerend verhaal uit haar boek. Zij interviewde een getrouwd stel van wie de man op latere leeftijd in transitie ging en nu vrouw is. Zij woont op dit moment in een verpleeghuis en haar vrouw zorgt dagelijks dat zij er goed uitziet. Ze zorgt dat haar pruik goed zit en doet haar lippenstift op.
Eveline zegt dat transgender ouderen vaak vragen krijgen als: ‘Moet je nou op die leeftijd nog wel in transitie gaan? Wat levert dat op in de laatste fase van je leven?’ Zij legt uit dat als je geen transgender gevoelens hebt, je onmogelijk kan begrijpen hoe het voelt om in het verkeerde lichaam te zitten. En dat hoeft ook niet, maar het is wel belangrijk om behoeften van ouderen die dat wel voelen te respecteren. Een roze oudere in haar boek zegt: ‘Als ik nog maar vier maanden te leven had, was ik toch nog vier maanden mijzelf geweest.’
Speel dit online keuze-dilemmagame vanuit het perspectief van een inwoner van Syrië en de keuzes waarvoor je komt te staan. Deze game is ontwikkeld door Critical Mass als onderdeel van het project Verhaal van mijn Vlucht
Theatermaker Stavros Kyrillos probeert met clown spelen verschillen tussen mensen te overbruggen. In zijn geboorteland Egypte zag hij hoe verschillende mensen elkaar gemakkelijker accepteerden na een theaterproject. Helaas moest hij in 2016 zijn land ontvluchten. In Nederland zet hij zijn missie voort.
‘Al sinds 2010 werk ik in het theater en clownerie, en dan vooral op sociaal vlak. Ik heb heel veel interactie met mensen en het doel is om meer positiviteit in gemeenschappen te brengen. De laatste jaren in Egypte werkte ik aan theaterprojecten ten behoeve van de LHBTIQA+ gemeenschap. In Egypte is het gevaarlijk om gay te zijn, je kan in de gevangenis belanden. Om toch te proberen mensen te verbinden, verzon ik een project. Ik wilde mensen uit die verschillende groepen zonder angst laten samenkomen. Want haat of onbegrip voor de LHBTIQA+ gemeenschap komt voort uit angst. Als mensen iets niet kennen, krijgen ze er soms angst of afkeer voor. Daarom wilde ik dat ze elkaar wel zouden leren kennen. Dat leverde magische momenten op.’
Vertrouwen door clownspel
‘Een van de projecten was een open uitnodiging voor een clownsworkshop. Iedereen kon eraan meedoen: hetero, homo, christelijk, moslim, atheïst, wie dan ook. Met clownspel kun je een connectie maken. Het is een manier om vertrouwen te krijgen: in jezelf en in een ander. Iemand kan van de buitenkant homofoob zijn, maar van binnen ruimte hebben om een gesprek aan te gaan. Wanneer je dat als clown probeert, is het vaak makkelijker om dat gesprek aan te gaan. Er mogen grappen gemaakt worden, het is niet meteen al te serieus, en dat zorgt voor vertrouwen. Na de workshop waren de deelnemers niet meer bang voor elkaar, ik zag zelfs vriendschappen ontstaan als we na de workshop nog wat gingen drinken.’
Inleven door experimenteel theater
‘Bij een ander project gebruikte ik experimenteel theater om de deelnemers zich te laten verplaatsen in een ander. Bijvoorbeeld hoe het is om vrouw te zijn, of trans persoon. We brachten echte verhalen op het podium. We zagen hoe andere mensen reageerden op de verhalen en uiteindelijk ideeën uitwisselden. Dat was heel mooi om te zien. Acceptatie kan op zoveel verschillende manieren vorm krijgen.’
Sociaal theater in de wijk
‘Toen ik eenmaal in Nederland asiel kreeg, ging ik op zoek naar een plek waar ik hetzelfde kon doen. Zo kwam ik terecht bij Formaat in Rotterdam. Zij zetten zich met sociaal theater in voor kwetsbare mensen in de wijk. Het ligt erg in lijn met wat ik doe. En inmiddels werk ik ook samen met Humanitas, aan projecten voor vrouwen die geweld meemaken of hebben meegemaakt. We proberen hen uit hun dagelijks leven te trekken met dans, spel en ontdekken. Zo proberen we hen te helpen om de cirkel te doorbreken.’
Helende werking van theater
‘Waarom theater zo goed werkt? Theater gaat om emoties, en om het lichaam. Toneelspel kan erg helend werken, omdat je op een vrije manier kan bewegen en jezelf kan uiten. Je leert jezelf kennen, wat je kan en hoe je je vrij kan voelen. En als je jezelf eenmaal accepteert en vertrouwt, kun je ook anderen accepteren en vertrouwen. Een van mijn regels is dat er geen goed of fout is in het spel, oordeel niet over jezelf.’
‘Mijn tip voor professionals is om vaker kunst in te zetten voor individuen. Als muziek iemand positiever en productiever kan maken, en mensen kan samenbrengen, laten we dat dan doen. Of theater, of welke kunstvorm dan ook. Er kunnen veel meer problemen opgelost worden met kunst dan je denkt, vooral met theater. Laten we dat omarmen. De uitkomsten zullen prachtig zijn.’
Wil je de uitnodiging direct in je mailbox ontvangen? Meld je dan aan voor ons netwerk! (Mogelijk belanden de mails in je inbox overig of spam, controleer die dus ook).
