Rotterdam speelde een wezenlijke rol in het slavernijverleden. Dat verleden werkt nog altijd door in het heden. Om meer Rotterdammers bewust te maken van het koloniale en slavernijverleden, is Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst gestart met het educatieprogramma History Matters. IDEM Rotterdam sprak Fariël Becker, co-initiator van het educatieprogramma History Matters: “Vaak zit deze kennis besloten in dikke boeken of wetenschappelijke artikelen, maar wij willen deze belangrijke informatie toegankelijk presenteren aan alle Rotterdammers.”
Wat is History Matters?
History Matters is het nieuwe educatieprogramma van Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst over het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam. Het is gemaakt voor en door Rotterdammers, gedurende het schooljaar 2021-2022. Met dit programma gaan we met Rotterdammers in gesprek over het Rotterdamse koloniale en slavernijverleden en de doorwerking die dit heeft op de hedendaagse samenleving.
Het hoofdproject van het educatieprogramma is een maandelijks college in Theater Zuidplein, dat toegankelijk is voor iedereen, waar historici en andere gasten ons bijpraten over dit thema. De colleges worden gemaakt in samenwerking met studenten van het Albeda, Zadkine en de Hogeschool Rotterdam, omdat we het belangrijk vinden om jongeren erbij te betrekken.
De colleges zijn niet alleen live te volgen in het theater, maar ook achteraf terug te zien via Open Rotterdam. De eerste aflevering had als thema ‘Thuis in de postkoloniale stad’. Presentatrice Hasna El Maroudi ging in gesprek met historici Esther Captain en Gert Oostindie en spoken-wordartieste Zaïre Krieger droeg een stuk voor. Aflevering 2 gaat over het begin van het koloniale project en zal plaatsvinden op 26 oktober. De gastsprekers zijn Gerhard de Kok, Karwan Fatah-Black en de stadsdichter van Rotterdam Dean Bowen.
Hoe zijn jullie op het idee gekomen voor History Matters?
De missie van het educatieprogramma is het zichtbaar en bespreekbaar maken van een gedeelde geschiedenis van ons Rotterdammers, die tot nu toe onderbelicht is gebleven. We vinden het belangrijk dat kennis over het koloniale en slavernijverleden toegankelijk is, maar vaak zit deze kennis besloten in wetenschappelijke artikelen of dikke boeken. Daarom hebben we nagedacht over een laagdrempelige manier om deze kennis te delen. Het hoofdproject zijn daarom de colleges, die voor iedereen te bezoeken of te kijken zijn. Tijdens de colleges streven we verbinding tussen Rotterdammers na door middel van een dialoog. Daarnaast hebben we een reader gemaakt, vol met leestips over de koloniale geschiedenis en omgaan met het slavernijverleden. Ook zijn we bezig met een lespakket voor onderwijsprofessionals, zodat docenten straks materiaal hebben om met dit onderwerp in de klas aan de slag te gaan. En natuurlijk hopen we dat het ook in de stad en door alle Rotterdammers breed wordt gedragen. Zodat we daarop kunnen voortborduren. We zijn daarnaast voor andere deelprojecten samenwerkingen aangegaan met diverse partners in de stad die dit onderwerp ook een warm hart toedragen. Een daarvan is Lantaren Venster waar iedere maand een film te zien is dat gerelateerd is aan dit onderwerp.
Waarom is het belangrijk dat Rotterdammers op de hoogte zijn van de koloniale geschiedenis van de stad?
Geschiedenis doet ertoe. De koloniale en slavernijgeschiedenis is geen voetnoot van de gouden eeuw. Het is een fundamenteel onderdeel van de gouden eeuw. Alleen is dat onderdeel veel te lang in te lage mate aan bod gekomen in de geschiedenisboeken.
Wat in het verleden is gebeurd, heeft een uitwerking op het heden. Denk aan maatschappelijke problemen, zoals racisme, die letterlijk tot die tijd terug te voeren zijn. Als we maatschappelijke vraagstukken beter willen begrijpen, zullen we ook dit gedeelte van de geschiedenis moeten bespreken. Dit kan een ongemakkelijke ervaring zijn voor mensen, maar is absoluut noodzakelijk voor een diverse en inclusieve stad die zijn verantwoordelijkheid wil pakken.
Wat betekent het koloniale verleden voor jonge Rotterdammers?
Ik wil niet voor hen spreken, maar ik zie dat de jongeren die deelnemen aan History Matters actief op zoek zijn naar hun verleden. Ze stellen kritische vragen en zijn niet bang om hun onbehagen te tonen over het feit dat dit onderwerp onderbelicht is gebleven. Tijdens de opnames voor de afleveringen, stellen ze scherpe vragen aan onze gasten. Hoe heeft deze dehumanisering van mensen ooit kunnen gebeuren?
Juist omdat deze studenten goed gebruikmaken van hun recht van meningsuiting, is het belangrijk dat ze meedenken aan de inhoudelijke vormgeving van het programma. Gelukkig krijgen we ook echt veel aanmeldingen van studenten die willen meedenken.
Wat heeft jullie het meest verrast tot nu toe?
Al bij het eerste college was de opkomst heel goed. Dat bevestigde ons vermoeden dat het een onderwerp is waar veel mensen meer over willen weten. Er is veel informatie beschikbaar, maar wij proberen die op een goede en toegankelijke manier te presenteren.
Wat mij persoonlijk heeft verrast, is de conclusie van het onderzoek naar het slavernijverleden van Rotterdam. Uit de drie boeken die hierover zijn geschreven, blijkt dat slavernij verankerd is met Rotterdam. Dat vermoeden was er al, maar nu zie je in die onderzoeken dat er namen en rugnummers zijn genoemd. Dat maakt het veel concreter en visueler voor mensen. Het zijn geen anonieme vermoedens meer, maar concrete feiten. Dat geeft een opdracht aan de stad om hier wat mee te doen.
Wat zou dat kunnen zijn?
Wij zouden het bijvoorbeeld interessant vinden om met enkele van die bedrijven in gesprek te gaan. Er zijn Rotterdamse bedrijven die nog steeds bestaan, en die hun fundament op het slavernijverleden hebben gebouwd. We willen hen niet aan de schandpaal nagelen, maar open het gesprek aangaan. We zouden graag praten over hoe ze hierin staan en hoe ze met die kennis omgaan.
Wat kunnen we als samenleving doen om alerter te worden op het belang van de koloniale geschiedenis?
Natuurlijk alle programma’s en activiteiten bijwonen van History Matters. We willen met dit programma echt duidelijk maken dat geschiedenis doorwerkt in het heden. Pas als we ons bewust zijn van het belang van kennis over die geschiedenis, kunnen we de volgende stappen gaan zetten. Eerst moet erkend worden dat deze vreselijke geschiedenis heeft plaatsgevonden, in plaats van te herhalen ‘dat het zo lang geleden is’. Dat is het begin van inzicht in het effect dat kolonialisme heeft gehad op bepaalde bevolkingsgroepen en welke doorwerking het heeft in ons heden. Als we er niets aan doen, kan er geen verwerking plaatsvinden en blijft het een negatieve invloed hebben op de toekomst.
Heb je nog een tip voor professionals?
Wees je bewust van het belang van de koloniale en slavernijgeschiedenis voor je doelgroep, bijvoorbeeld cliënten of leerlingen. Docenten kunnen onze website in de gaten houden, want binnenkort komt ons lespakket over dit thema beschikbaar. Als er in jouw organisatie nog niemand bezig is met dit thema, zoek dan aansluiting bij andere organisaties die dat wel zijn. Kijk hoe je het samen kan oppakken. En als je niet weet waar je moet beginnen, kom dan naar een van onze colleges!
Wil je meepraten?
Op dinsdag 26 oktober wordt de tweede aflevering van History Matters opgenomen in Theater Zuidplein. Een kaartje, inclusief drankje, voor de live talkshow kost 5 euro. Meer informatie over History Matters en terug te kijken afleveringen vind je op de website van Open Rotterdam of van Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst. Wil je meepraten? Neem dan contact op met de organisatie via de socialemediakanalen van History010.
Op dinsdag 23 november zal de film El Abrazo de la Serpiente worden getoond in Lantaren Venster. Een kaartje voor de film kost 10,50 euro en kan je verkrijgen via de website van Lantaren Venster.
Tijdens de landelijke Week tegen Eenzaamheid van 30 september tot en met 7 oktober 2021, organiseerde Coalitie Erbij op 5 oktober de bijeenkomst ‘Eenzaamheid: bijproduct van migratie?’. IDEM Rotterdam was een van de partners die de bijeenkomst mede-organiseerde. NOOM, SKIN, SPIOR en Sol waren de andere partnerorganisaties.
Op de regenachtige ochtend van dinsdag 5 oktober 2021 druppelden er bijna vijftig professionals en actieve vrijwilligers tegen tien uur Huis van de Wijk De Banier binnen. Ze warmden zich aan een kopje koffie of thee en zochten een plekje in de theaterzaal van De Banier. Nadat Karin Oppelland van IDEM Rotterdam iedereen een warm welkom had geheten, nam Veronique Vaarten het woord namens Coalitie Erbij. De netwerkorganisatie met ruim tachtig partners heeft als doel de betrokkenheid over eenzaamheid onder Rotterdammers te vergroten. Tegengaan van eenzaamheid onder migrantenouderen is daar onderdeel van.
‘Eenzaamheid hoort bij het leven, waar het problematisch wordt pakken we samen eenzaamheid en sociaal isolement aan.’
De Lerende Praktijk Migranten
De Lerende Praktijk Migranten heeft vijf manieren om eenzaamheid onder migranten te verminderen, zo vertelde Hamid Azaimi van SOL.
Participatie onder de doelgroep bevorderen;
Netwerkversterking;
Vrijwilligers betrekken en trainen;
Bekendheid en bewustzijn bij professionals creëren;
Draagvlak voor en bijdragen aan projecten.
Om dit te bereiken organiseert SOL allerlei activiteiten. Van leersessies tot Whatsappgroepen en van partnerbijeenkomsten tot publiceren van onderzoeken. Maar er zijn ook allerlei kleine dingen die je zelf kan doen, zoals de buurvrouw eens vragen om mee te gaan tuinieren.
Beeldvorming rondom migranten en vereenzaming
Onderzoeker Nina Concova, van de Leyden Academy on Vitality and Ageing, gaf een presentatie over beeldvorming rondom migranten en vereenzaming. Concova vroeg het publiek welk beeld iedereen had bij het woord ‘migrantenouderen’. Hiermee liet ze zien dat veel mensen, op basis van wat we zien en horen in de media, een stereotiepe beeld hebben van oudere migranten. In tegenstelling tot wat de meesten verwachtten, is de grootste groep ouderen met een migratieachtergrond in Nederland van Duitse oorsprong.
Vaak worden mensen met migratieachtergrond gecategoriseerd naar westers of niet-westers. Ook wordt gekeken naar de reden waarom mensen naar Nederland zijn gekomen. Door al die manieren van categoriseren komen deze mensen op een hoop terecht, terwijl hun verhaal en behoeften afhankelijk zijn van de persoon zelf en niet van de groep waartoe ze zouden behoren.
Uit eigen onderzoek blijkt dat veel ouderen met een migratieachtergrond best tevreden zijn in Nederland. Zo kunnen ze in vergelijking met het herkomstland hier nog veel dingen zelf doen. Onderling is er veel diversiteit in de groep, wat tot gevolg heeft dat niet iedereen met een migratieachtergrond gemakkelijk haar, zijn of hun weg kan vinden. De rol van professionals is daarom belangrijk, want zij zijn het aanspreekpunt als er iets misgaat.
‘Persoonlijke ontmoeting met ouderen met een migratieachtergrond is een betere manier dan de media om iemands beeld (positief) te beïnvloeden.’
In kleine groepen werd gediscussieerd over deze stelling.
Voorstelronde: SPIOR en SKIN
Eenmaal terug in de zaal, vertelde een vertegenwoordiger van Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond (SPIOR) over enkele activiteiten die zij ontplooien om eenzaamheid onder ouderen terug te dringen. Zo is er onder andere het maatjesproject ‘Ouderdom komt met vragen’.
Een afgevaardigde van SKIN Rotterdam (Samen Kerk in Nederland) de koepelorganisatie van kerken, vertelde over de contacten die kerken onderhouden met hun leden. Omdat het internationale kerken betreft, hebben veel leden een migratieachtergrond. Er worden onder meer mensen getraind om ouderenadviseur te worden en te helpen met praktische zaken.
Het verhaal achter eenzaamheid
Naast stereotypen over migrantenouderen die kwalijk kunnen zijn, was mantelzorg een belangrijk thema tijdens deze bijeenkomst. Hanan Nhass, onderzoeker bij Movisie, vertelde meer over dit onderwerp, evenals over de invloed van gender en religie op eenzaamheid. Voor haar rapport ‘Tussen verveling en vereenzaming’ interviewde ze twaalf ouderen met een Marokkaanse achtergrond in hun moedertaal.
Steeds meer mensen worden oud in een ander land dan waar ze zijn geboren, zo licht Nhass toe in haar presentatie. Op zich hoeft dat geen probleem te zijn, maar 86 procent van de ouderen met een Marokkaanse achtergrond in Nederland heeft een laag inkomen. Voor ouderen met een Turkse achtergrond is dat 76 procent, terwijl het percentage bij autochtone ouderen maar 11 procent is. Dat verschil heeft alles te maken met het arbeidsverleden.
Armoede kan stress en gezondheidsklachten veroorzaken. Voor migrantenouderen kan het een stuk moeilijker zijn om hun ‘zorgvraag’ te formuleren, want dat vergt een behoorlijk niveau van taalvaardigheid. Een ander opvallend punt uit haar onderzoek is dat veel Marokkaanse vrouwen in Nederland blijven, terwijl hun man remigreert naar Marokko. Dat zorgt voor eenzaamheid bij de achterblijvende partner.
Een belangrijk aspect uit de presentatie van Hanan Nhass is de rol van geloof. In Nederland is dat niet goed onderzocht, maar het geloof kan beschermen tegen eenzaamheid. In de eerste plaats kan iemand een band met god voelen, waardoor die mensen het gevoel hebben dat ze er niet alleen voor staan. Ten tweede is er in een kerk, moskee, synagoge of tempel vaak een groepsgevoel, waar mensen emotionele en sociale steun kunnen geven en ontvangen.
Het is voor professionals daarom belangrijk om zich bewust te zijn van het geloof en welke rol dat kan spelen. Het gesprek aangaan over hoe iemand zich voelt, en na het opbouwen van een band over welke rol religie speelt, kan een belangrijke manier zijn om eventuele problemen te signaleren.
‘Beleid en interventies moeten rekening houden met diversiteit onder ouderen.’
In kleine groepen werd gediscussieerd over deze stelling.
Muzikaal slot
Na de groepsgesprekken werd de bijeenkomst feestelijk afgesloten met live muziek van Carlos Sousa en Teresa Fernandes, onder het genot van een hapje en een drankje.
Een afgepakte en in brand gestoken regenboogvlag en anti-homobekladding van een sportschool: de regio werd recentelijk opgeschrikt door verschillende haatreacties tegen de LHBTIQ+-gemeenschap. Extra schrijnend, nu we – na de lockdowns – eindelijk weer uit onze schulp kunnen kruipen. Tijdens het Kennisatelier ‘Out & Proud?!’ op 23 september 2021 gingen bijna veertig professionals met elkaar in gesprek over ‘safer spaces’ voor LHBTIQ+-personen.
Onderzoek van Jennifer de Lange, Rijksuniversiteit Groningen
Jennifer de Lange, promovenda aan de Rijksuniversiteit Groningen, doet onderzoek naar de risicofactoren en beschermende factoren voor suïcidaliteit voor LHBTIQ+-jongeren en -jongvolwassenen. Hieronder worden enkele opvallende bevindingen uit haar onderzoek gedeeld.
LHBTIQ+-jongeren hebben een grotere kans op depressie. Dit komt met name door zogenoemde minderheidsstress. Externe factoren als afwijzing, niet erkennen van genderidentiteit, stigma, discriminatie en geweld leiden tot minderheidsstress.
Een belangrijke risicofactor voor deze groep is afwijzing door vrienden en/of familie.
De onderzochte jongeren en jongvolwassenen kampen met gender- en seksuele micro-agressies: alledaagse subtiele opmerkingen met aannames en vooroordelen die (onbedoeld) kwetsend kunnen zijn.
Beschermende factoren tegen suïcide en depressie zijn steun van familie en vrienden en contact met peers.
Ouders en hulpverleners hebben behoefte aan ondersteuning: zowel op het vlak van (kennis over) seksuele en genderidentiteit als zelfmoordgedachten.
De onderzoekers hebben een pilot gedaan met een online interventie voor LHBTQ+_jongeren met zelfmoordgedachten. Hulpverleners van Praten Online hebben chatsessies gehouden met deze jongeren. De uitkomsten worden in het najaar geëvalueerd en bij goed gevolg worden de chatsessies voortgezet.
Spreken over suïcidale gedachten kan via 113.nl of 0800 – 0113.
Killer body’s, sixpacks of gewoon lekker in je vel zitten: ieder heeft zo eigen redenen om naar de sportschool te gaan. Tegelijk hebben sporters hun ideeën over waarom jij naar de gym gaat, puur op basis van hoe je eruitziet. Romy Rockx had daar last van en besloot daarom maar zelf een gym te openen: in de Queer Gym maakt het niet uit hoe je lichaam eruitziet en met welk doel je komt trainen.
“We hebben een ‘preparation room’, waar je je kunt omkleden als je niet in je uitgaansoutfit over straat wil”, zegt … van KLAUW Collective. “Verder zijn er altijd floor angels aanwezig: dat zijn mensen die meedoen met het feest, maar ook fungeren als een extra paar ogen en een aanspreekpunt zijn voor als er iets aan de hand is. Als iemand zich ergens ongemakkelijk bij voelt, dan kunnen ze dat melden bij een floor angel. Ook zijn er verschillende ticketopties, zodat mensen die even krap zitten toch naar een feest kunnen. En het belangrijkste: met iedereen die binnenkomt bespreken we de guidelines. Of je nu al vaak geweest bent of niet, altijd maken we even persoonlijk contact en lopen we de regels nog even door.”
Het Rotterdamse KLAUW Collective organiseert clubavonden waar iedereen veilig zichzelf kan zijn. Tijdens de coronapandemie lanceerden ze een magazine.
KONTRA
KONTRA Rotterdam wil kunst en activisme combineren. Zij zijn onder meer de organisatie achter de Slut Walk Rotterdam, die de afgelopen drie jaar op Internationale Vrouwendag heeft plaatsgevonden.
“We zijn geeky en dorky en dat vinden we fijn!”
Laura van Queer Rotterdam. Meer informatie vind je op hun Facebook-pagina.
“We moeten niet langer alleen maar focussen op ‘abled bodies’. De coronapandemie heeft laten zien dat verschillende mensen wél kunnen meedoen aan digitale bijeenkomsten.”
“Op jongenout.nl kunnen jongeren chatten met andere jongeren. Er zijn geen hulpverleners, het is puur een omgeving voor jongeren waar ze zichzelf kunnen zijn zonder uitleg te hoeven geven over hun (gender)identiteit. Er zijn ook regionale meetings, waar ze elkaar live kunnen ontmoeten. Na de coronapandemie hebben ze behoefte om weer samen te komen, we plannen de eerste bijeenkomsten op de tweede zondag van oktober.”
“Erasmus Pride is de LHBTIQ+ safe space van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het biedt de ruimte voor onze leden om op een gemakkelijke manier vrienden te maken en connecties op te bouwen. Verder is er veel mogelijk voor onze leden om zich verder te ontwikkelen en zichzelf te ontdekken.”
Meer weten?
Hieronder vind je de websites van de aanwezige LHBTIQ+-organisaties. Wil je meer weten, de presentaties van een van de sprekers ontvangen of een van de genoemde onderzoeken? Neem contact op met Karin Oppelland via k.oppelland@radar.nl
Lijkt zo’n Kennisatelier jou ook interessant en nuttig? Wil je daarom op de hoogte blijven van alle events en bijeenkomsten van IDEM Rotterdam? Schrijf je hiernaast in voor onze nieuwsbrief.
Angst om openlijk te praten over de partner, gêne om te vertellen over seksualiteit of vrees om niet geaccepteerd te worden door buren of medebewoners: LHBTIQ+-ouderen durven niet altijd open te zijn over hun seksuele of genderidentiteit. Daarom kunnen zij extra kwetsbaar zijn, zowel in een zorginstelling of bij zorg aan huis. Tijdens het Kennisatelier ‘Zie de grijze toekomst door een roze bril’ op 1 juli 2021 gingen zo’n dertig professionals en geïnteresseerde Rotterdammers hierover in gesprek.
Herman Boers, trainer, coach en adviseur, opende het Kennisatelier met een toelichting op de ‘alfabetsoep’. Wat betekenen al die letters nou ook alweer? NOS op 3 vatte het samen in deze video.
“Mijn moeder heeft nog tot vijftien jaar geleden geweigerd om een broek te dragen, want dat hoorde niet voor vrouwen.”
Herman Boers geeft een voorbeeld bij de term gender, de culturele invulling van mannelijkheid en vrouwelijkheid.
“Ik heb gelukkige jeugdjaren gehad. Mijn familie was heel gastvrij, iedereen was welkom. Mijn coming-out was binnen mijn familie ook geen enkel probleem. Mijn eerste ervaring met discriminatie was door de overheid. Ik werd afgekeurd voor de militaire dienst: S5 was de conclusie, de ergste mate van instabiliteit, alleen maar omdat ik op mannen val. Het had langdurige gevolgen, omdat je door dat stempel niet meer in aanmerking komt voor een baan bij de overheid. Ik moest mijn aanmelding voor een pedagogische opleiding intrekken. Die stempel heeft de richting van mijn verdere leven bepaald.”
Jan Geerink, vrijwilliger bij het COC en ervaringsdeskundige, deelde zijn persoonlijke verhaal
Onderzoek van dr. Roos Hoekstra-Pijpers
Dr. Roos Hoekstra-Pijpers, universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, sprak over haar recente onderzoek naar thuiswondende LHBT-ouderen. Hieronder worden enkele opvallende bevindingen uit haar onderzoek gedeeld.
De levensloop van roze ouderen is anders dan van hetero ouderen. De levensloop is van belang voor de hulpvraag. Bij ziekte of overlijden wordt bijvoorbeeld alleen de familie benaderd, maar niet een mogelijke partner of geliefde van hetzelfde geslacht.
Sommige roze ouderen hebben moeite met nieuwe termen als ‘queer’ of ‘transgender’. Zij hebben het al moeilijk genoeg gehad in de maatschappij en willen het niet nog ingewikkelder maken. Sommigen associëren de nadruk op termen en vlaggen met te veel activisme.
Een proactieve en open houding van zorgverleners laat acceptatie van LHBTIQ+-ouderen zien. Hierdoor wordt het voor hen gemakkelijker om hun eigen verhaal te delen.
Mogelijk worden kansen gemist om tot meer zinvolle samenwerking te komen tussen verschillende welzijnsorganisaties. Alleen doorverwijzen naar een LHBTIQ+-organisatie op de sociale kaart is niet genoeg. Samenwerking opzoeken in de wijken biedt kansen: veel thuiswonende roze ouderen vinden het fijn als er (subtiele) aandacht is voor het thema tijdens een koffiemoment of ontmoetgelegenheid.
Bijpraten in de Roze Salon
Stichting Humanitas organiseert in Rotterdam met enige regelmaat de Roze Salon (Bergweg) en het Roze Café (Hoogvliet). Hier kunnen LHBTIQ+-ouderen elkaar op een prettige, laagdrempelige manier ontmoeten. En dat hebben ze tijdens de coronapandemie vreselijk gemist, weet Astrid Arts van Humanitas. “Deze groep heeft het tijdens de coronacrisis echt heel erg moeilijk gehad”, vertelt ze. “Gelukkig hebben de gastheren en gastvrouwen van Humanitas wel op alle mogelijke manieren geprobeerd om contact te houden met deze roze ouderen. Bijvoorbeeld door te bellen of door even langs de deur te gaan om iets te brengen. Ook nu zien we dat het voor veel ouderen moeilijk is om weer de deur uit te gaan, ondanks dat de meeste gevaccineerd zijn.
Stichting Humanitas is de eerste stichting in Rotterdam die in 2011 de Roze Loper kreeg, het keurmerk waarmee een organisatie laat zien LHBTIQ+-vriendelijk te zijn. “En eigenlijk zijn er nog steeds niet veel organisaties in Rotterdam met de Roze Loper”, zegt Astrid. “Het laat maar weer zien dat we er met z’n allen eigenlijk nog te weinig mee bezig zijn. Een laagdrempelige manier om te starten met aandacht geven aan dit thema, is de regenboogvlag. Deze vlag is ook voor LHBTIQ+-ouderen heel belangrijk. Dus op belangrijke dagen, zoals Coming Out Day of de Pride, dan hangen we de regenboogvlag uit. Iedereen mag die vlag ophangen, dus dat is een goede tip voor je organisatie.”
Toolkit Roze 50+
Tot slot komt Herman Boers weer aan het woord om te vertellen over de Toolkit Roze 50+. In deze toolkit vind je informatie en tips voor activiteiten om aandacht voor roze ouderen te vergroten. Van informatiebronnen, tot leestips, tot quizzen of filmtips: er zijn volop mogelijkheden om laagdrempelig en tegen lage kosten aandacht te besteden aan LHBTIQ+-ouderen binnen je (zorg)organisatie. De toolkit is op deze pagina te vinden.
Tips
Er zijn LHBTIQ+-ouderen in uw organisatie of wijk
Stel neutrale, open vragen (Wie is/was uw partner)
Let op woordgebruik (stel identiteit voor lichaam; ga mee in zelfbenoeming)
Iedereen gelijk behandelen = heteronormatief (er zijn nu eenmaal verschillen tussen hetero-ouderen en LHBtIQ+-ouderen)
Aandacht voor levensloop, leefstijl, netwerk, gezondheid
Extra aandacht voor privacy/geheimhouding
Informeer jezelf, wees zichtbaar, sociale kaart
Rotterdam is de Roze Stad van 2022: een mooie aanleiding om meer aandacht te besteden aan roze ouderen
Meer weten?
Hieronder vind je enkele belangrijke websites over dit thema. Wil je meer weten, de presentaties van een van de sprekers ontvangen of een van de genoemde onderzoeken? Neem contact op met Karin Oppelland via k.oppelland@radar.nl
Lijkt zo’n Kennisatelier jou ook interessant en nuttig? Wil je daarom op de hoogte blijven van alle events en bijeenkomsten van IDEM Rotterdam? Schrijf je hiernaast in voor onze nieuwsbrief.
Een deel van de Joodse Rotterdammers gaat niet zichtbaar Joods over straat om antisemitische reacties te voorkomen. Wie toch een keppeltje of davidsster draagt, voelt een risico om uitgescholden of bespuugd te worden. Dat blijkt uit een kwalitatief onderzoek van IDEM Rotterdam naar de ervaringen en veiligheidsbeleving van Joodse Rotterdammers.
IDEM Rotterdam vroeg Joodse Rotterdammers naar hun ervaringen met antisemitisme en welke invloed dat heeft op hun veiligheidsbeleving. Tussen juli 2020 en mei 2021 interviewden IDEM-onderzoekers Nienke de Wit en Bauke Fiere dertien sleutelfiguren die een uitgebreid netwerk hebben onder Joodse Rotterdammers.
Antisemitisme
Uit het onderzoek blijkt dat alle respondenten ooit zijn lastiggevallen vanwege hun Joodse identiteit of anderen kennen die antisemitisme hebben ervaren als zij zichtbaar Joods over straat gingen. Het gaat hierbij meestal om ongepaste opmerkingen, maar ook verbaal geweld of bespugingen komen voor. Ook worden de spreekkoren bij voetbalwedstrijden als kwetsend en antisemitisch ervaren. Om mogelijke confrontaties te vermijden, gaat volgens de respondenten een deel van de Joodse Rotterdammers niet zichtbaar Joods over straat. Zij dragen bijvoorbeeld geen keppeltje, of dragen er een pet overheen.
Complotten
Een vorm van antisemitisme waar Joodse Rotterdammers zich grote zorgen over maken omdat het een nieuwe impuls kreeg door de coronacrisis, is de online verspreiding van complottheorieën waarbij Joodse mensen de schuld krijgen van bepaalde wereldproblemen. “Door het feit dat corona de kop heeft opgestoken, komen dat soort gedachtes nu nog meer in de schijnwerpers te staan en dat vind ik een hele enge ontwikkeling”, aldus een van de respondenten.
Meldingsbereidheid
Onder Joodse Rotterdammers is de bereidheid om discriminatie te melden laag. Een groot deel van hen heeft weinig vertrouwen in de opvolging en de aanpak vanuit de gemeente of politie. Een deel van de respondenten meent dat antisemitisme genormaliseerd is en vindt dat er meer aandacht voor het thema moet komen, bijvoorbeeld op scholen.
Likes, followers en insta worthiness: in de moderne (online) samenleving lijk je aan steeds meer eisen te moeten voldoen. Een bepaalde kledingmaat, een perfecte huid, een strak lichaam, in fysieke topconditie: dat is toch waar we allemaal naar streven? In het Kennisatelier ‘Spiegeltje, spiegeltje aan de wand… Wie is nou ‘de norm’ in dit land?’ over ongelijke behandeling op basis van je lichaam dat IDEM Rotterdam op donderdag 27 mei 2021 organiseerde, vertelden Redouan Ait Chitt, Loveaij, Gabriëlla van Driel, Kubra Murt en Jolanda Veldhuis over ‘anders zijn’ en hoe dat positief is!
Redouan Ait Chitt is internationaal bekend breakdancer. Hij mag dan met een aangeboren lichamelijke beperking geboren zijn, dat weerhield hem er niet van om net zo lang door te zetten tot hij bepaalde dingen wel kon. En met succes: tijdens de afgelopen editie van het Songfestival in Rotterdam, danste hij tijdens de opening van de tweede halve finale.
“Het eerste wat ik als kind wilde doen, was me verstoppen en in de schaduw blijven”, vertelde Redo tijdens het Kennisatelier. “Als ik een vallende ster zag, of de kaarsjes op mijn verjaardagstaart mocht uitblazen, wenste ik dat ik normaal zou zijn. Inmiddels ben ik heel dankbaar dat ik niet hetzelfde ben als alle anderen, maar dat ik ben wie ik ben. Die boodschap hoop ik aan andere mensen door te geven. Vier de verschillen en vind gelijkheid in verschil.”
Model en fotografe Lovaeij, ofwel Lotte van Eijk, heeft de genen van haar oma meegekregen en is al haar hele leven dik. Toen haar oma overleed, besloot ze niet haar leven in het teken te laten staan van diëten en ongelukkig zijn. Ze omarmde haar lichaam en verhief het zelfs tot kunstvorm door zichzelf te fotograferen. “Ik besloot om mijn foto’s te verspreiden via Instagram en niet in de kunstwereld, omdat ik juist heel veel mensen wilde bereiken die niet per se makkelijk een museum binnenlopen. Onzekere tieners, moeders die onzeker zijn over hun lichaam: ik wil iedereen inspireren om weer in bikini naar het strand te gaan.”
Gabriëlla van Driel, sportconsulent bij SportMEE Rotterdam Rijnmond, helpt mensen met een beperking om structureel te sporten en te bewegen. Hierbij wordt altijd gekeken naar wat bij iemand past en natuurlijk wat die persoon zelf graag wil doen. Tijdens het Kennisatelier deelde ze een van de mooiste momenten.
“Op een sportkamp van stichting CP-Voetbal Vrouwen, dat ik ooit mee organiseerde, moesten de meiden mee de afwas doen. Maar ze wilden allemaal niet meehelpen. Na een tijdje bleek dat ze thuis de afwas niet móchten doen, omdat er wel eens wat stuk ging of omdat het te lang duurde. Wij wilden toch graag dat ze zouden meehelpen, dus bedachten we een beloning: ze mochten kiezen welke muziek er werd gedraaid, DJ Dishes. De afwas werd een groot dansfeest. Een moeder stond te huilen tijdens het feest: nog nooit eerder had ze haar dochter zien dansen.”
Wil jij of je organisatie ook helpen om meedoen mogelijk te maken? Kijk gauw op www.sportmee.nl
Kubra Murt belandde door een dwarsleasie na een ernstig auto-ongeluk in een rolstoel. Omdat haar zusje ook al in een rolstoel zat, voelde ze zich schuldig tegenover haar ouders. Ze wilde bewijzen dat ze zelfstandig kan leven. Ze herontdekte zichzelf en focust op wat ze allemaal kan. “Ik blijf altijd denken aan de kracht van ‘nog’: misschien kan ik iets nu nóg niet, maar later wel.”
Via Instagram inspireert Kubra anderen in een rolstoel.
Onderzoek van Jolanda Veldhuis
Dr. Jolanda Veldhuis doet aan de Vrije Universiteit van Amsterdam onderzoek naar de relaties tussen social media, lichaamsidealen en lichaamsbeeld van jongeren. Hieronder zijn enkele opvallende punten uit haar onderzoek weergegeven.
Wat is de impact van lichaamsidealen in de media op het lichaamsbeeld (van jongeren)?
• lichaamsontevredenheid • verstoringen in lichaamsbeeld • bezorgdheid over uiterlijk • geobjectiveerd lichaamsbewustzijn • depressie • ongezond zelfregulerend gedrag voor controle van gewicht, zoals verstoord eet- en beweeggedrag
Kunnen (sociale) media ook een positieve impact hebben?
Ja! Ze kunnen inspireren, motiveren en een gevoel geven van ‘body improvement’ en haalbaarheid van een ideaal. Jolanda benadrukt hierbij wel dat er vele individuele verschillen zijn.
Als (social) media ook positieve invloed kan hebben op het lichaamsbeeld van jongeren, kunnen we dit dan sturen?
Dat kan! De context bij een afbeelding is van groot belang, zoals de afzender, het onderschrift, aantal likes en de commentaren. De context kan een sturende rol hebben: door te normaliseren of nuanceren in informatielabels, bijvoorbeeld ‘deze vrouw heeft ondergewicht’. Een aanvullende waarschuwingstekst, daarentegen, zou niet veel effect hebben.
Lijkt zo’n Kennisatelier jou ook interessant en nuttig? Wil je daarom op de hoogte blijven van alle events en bijeenkomsten van IDEM Rotterdam? Schrijf je hiernaast in voor onze nieuwsbrief.
