Voor lhbti’ers (lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgenderpersonen en mensen met een intersekseconditie) heeft Rotterdam een groot aantal gespecialiseerde voorzieningen. Maar lang niet altijd weten lhbti’ers of hulpverleners de weg te vinden. Bureau voor gelijke behandeling RADAR heeft daarom in opdracht van de gemeente Rotterdam de Roze Sociale Kaart Rotterdam ontwikkeld, die 17 mei feestelijk wordt gelanceerd tijdens de Rotterdamse IDAHOT-bijeenkomst in Kantine Walhalla.
De Roze Sociale Kaart Rotterdam is een handige website die lhbti’ers de weg wijst naar plekken in de stad waar ze elkaar kunnen ontmoeten en naar organisaties die gespecialiseerde hulp, ondersteuning en deskundigheid bieden. Alle organisaties in de stad die zich (mede) richten op lhbti’ers krijgen een plek op de Roze Sociale Kaart Rotterdam: van sportclub Ketelbinkie, Roze in Blauw, COC Rotterdam tot The Hang-Out 010. Waar bepaalde relevante vormen van dienstverlening ontbreken in Rotterdam is gezocht naar organisaties buiten de stad om het aanbod zo compleet mogelijk te maken.
Makkelijk zoeken
De Roze Sociale Kaart Rotterdam laat in een oogopslag zien waar je de organisaties kunt vinden in de stad. Bezoekers kunnen zoeken in categorieën als vrije tijd, veiligheid, gezondheid en belangenorganisaties. Je kunt de kaart vinden op www.rozesocialekaartrotterdam.nl. De kaart is vaak ook te vinden via de websites van de in de kaart opgenomen organisaties.
Voor de start van de Roze Sociale Kaart Rotterdam zijn een groot aantal organisaties benaderd. De kaart zal blijvend worden bijgewerkt en verfijnd. Rotterdamse organisaties met een gespecialiseerd aanbod voor lhbti’ers, die nog niet zijn vermeld, kunnen contact opnemen met RADAR, tel 010 411 39 11 of e-mail: info@radar.nl
Feestelijke lancering
De Roze Sociale Kaart Rotterdam wordt gelanceerd op 17 mei, de Internationale dag tegen Homofobie, Bifobie en Transfobie. Plaats van handeling is de IDAHOT-bijeenkomst in Kantine Walhalla aan de Veerlaan 11.
Het aantal discriminatiemeldingen van inwoners met een beperking in de politie-eenheid Rotterdam is met 59% toegenomen. Dat blijkt uit de Monitor Discriminatie 2017, waarin alle meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen, registraties van discriminatie-incidenten door de politie en verzoeken om een oordeel bij het College voor de Rechten van de Mens zijn samengebracht.
Handicap/chronische ziekte is na huidskleur/herkomst bij de meldpunten de meest gemelde discriminatiegrond in het gebied van de politie-eenheid Rotterdam. Landelijk nam het aantal meldingen over handicap toe met ruim 40%. Sinds 14 juli 2016 is in Nederland het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap van kracht en werd de Wet gelijke behandeling uitgebreid. De meldingen gaan onder andere over de slechte toegankelijkheid van een huisartsenpraktijk, een patiëntenvereniging die geen rekening wil houden met de beperking van een van de leden en een werknemer die op zijn eerste werkdag naar huis wordt gestuurd vanwege de hinder die hij vanwege een gehoorbeperking ondervindt bij vergaderingen met veel mensen.
Antidiscriminatievoorziening RADAR moedigt gemeenten aan meer te doen om ervoor te zorgen dat inwoners met een beperking of chronische ziekte volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving. Een van de aanbevelingen aan colleges van B en W is om een inventarisatie te maken van de toegankelijkheid van de gemeente, in samenwerking met ervaringsdeskundigen: de mensen met een beperking of organisaties die hen vertegenwoordigen.
Bijna 900 meldingen en registraties
Het aantal registraties van discriminatie in de politie-eenheid Rotterdam is in 2017 met 10% gedaald. De meldpunten ontvingen 448 meldingen en de politie registreerde 446 discriminatie-incidenten. De meeste slachtoffers meldden omstreden of oneerlijke behandeling (55%), zoals afwijzing bij sollicitaties of weigering door de horeca vanwege huidskleur of afkomst, of beperkte toegankelijkheid van openbare voorzieningen. Ook vijandige bejegening (33%) zoals pesterijen en schelden, kwam veel voor. De politie registreerde aanzienlijk meer incidenten met bedreiging en geweld dan in 2016. Het is niet duidelijk wat hiervan de oorzaak is. Ook registreerde de politie meer discriminatie-incidenten gericht tegen werknemers met een publieke taak (in de meeste gevallen politieagenten), waarbij het vaak ging om discriminatie vanwege een donkere huidskleur. In 2017 werden 346 van dergelijke incidenten geregistreerd, tegen 258 in 2016.
Meldingen moslims
Bij de meldpunten en de politie daalde opnieuw het aantal registraties van discriminatie van moslims vanwege hun geloof. Dat is opvallend omdat uit enquête-onderzoek van het Europees Agentschap voor Grondrechten blijkt dat moslims in Nederland regelmatig discriminatie en pesterijen ervaren.
Spanningen Turkse gemeenschap
Ook in 2017 vonden diverse incidenten plaats binnen de Turkse gemeenschap in Rotterdam en omgeving. Alle meldingen met de discriminatiegrond politieke gezindheid zijn in 2017 gerelateerd aan de spanningen binnen de Turkse gemeenschap. Turkse Nederlanders meldden onder andere dat zij werden uitgescholden en bedreigd via telefoon en sociale media. Ook berichten over lijsten met vermeende Gülen-aanhangers zorgden voor angst en onrust. Het aantal meldingen over discriminatie vanwege politieke gezindheid was een derde van het aantal in 2016.
Seksuele gerichtheid
Het aantal geregistreerde discriminatie-incidenten met de grond seksuele gerichtheid nam bij de politie sterk af; ook de meldpunten ontvingen minder incidenten. Bijna alle incidenten die de politie registreerde waren gericht tegen mannen. Vaak ging het om schelden met het woord ‘homo’. Antidiscriminatiebureau RADAR heeft een analyse gemaakt van de geregistreerde incidenten op grond van seksuele gerichtheid in de gemeente Rotterdam in 2016. Meer dan de helft van de specifiek op lhbti-personen gerichte incidenten vindt plaats in de directe woonomgeving, wat een grote impact heeft op slachtoffers.
Verschillen per gemeente
Het aantal meldingen bij meldpunten in Rotterdam is gedaald (-77 meldingen), terwijl een aantal kleinere gemeenten een opvallende stijging liet zien, zoals Brielle (+7) en Barendrecht (+4). Andere gemeenten met een relatief grote daling van het aantal meldingen zijn Ridderkerk (-9), Zwijndrecht (-4) en Sliedrecht (-4). Ruim de helft van het aantal discriminatie-incidenten dat de politie registreerde vond plaats in de gemeente Rotterdam.
‘Racisme en seksisme zijn volwassen woorden, die je leert op latere leeftijd. Ze geven context aan ervaringen die je in je jeugd hebt gehad.’ Dagvoorzitter Mariska Jung van IDEM Rotterdam citeert de Brits-Australische wetenschapper Sara Ahmed bij de viering van de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie op 21 maart in Rotterdam. Thema van deze bijzondere dag: racisme en discriminatie, wat doe jij ertegen?
De inspiratiemiddag start met verschillende workshops. Bij de dialoogtafel over de rol van geschiedenis, erfgoed en onderwijs, staan de deelnemers stil bij de verantwoordelijkheid die ze zelf dragen. Wim Reijnierse: “Historisch besef en sensibiliteit, ook over de rol van je eigen voorouders, is van groot belang.” In de proeverij van werkvormen gaat het vooral om de vraag hoe je racisme bespreekbaar maakt. Volgens trainer Delilah Sarmo moet de doelgroep die racisme zelf ervaart een veilige plek hebben om te sparren, boos te worden of om met elkaar te bespreken hoe je moet of kunt reageren. Uit de verhalen van de deelnemers blijkt volgens haar dat het lang niet altijd om beledigingen gaat , soms kan racisme heel subtiel zijn. Zoals de vraag: waar kom je écht vandaan? Ook uit de workshop Zelfbeheersing en weerbaarheid van Shariq Sarfaraz en Armin Dizdarevic komt naar voren dat het soms moeilijk is om scherp en rustig te reageren op discriminatie als het je persoonlijk raakt
Verrader en Superman
De Discriminatievrije werkvloer van Michel Jansen en Karlijn van der Boon start met persoonlijke ervaringen. ‘Stel je niet zo aan, zo werkt het hier’, is soms de reactie als je seksisme of racisme op het werk aankaart. Trainer Michel Jansen kreeg al snel in zijn loopbaan een discriminatievraagstuk op zijn bord. Toen hij net als starter bij een bureau voor commerciële arbeidsbemiddeling aan de slag was, belde een uitzendbureau: “We willen geen mensen van Antilliaanse afkomst.” Zijn collega wilde daarin meegaan. Michel Jansen: “Met veel moeite heb ik dit aangekaart bij mijn manager, die gelukkig aangaf dat dat inderdaad niet kon. Ik voelde me toen tegelijkertijd verrader en Superman.”
Meld discriminatie NU
Dat het belangrijk is om discriminatie te melden, benadrukt ook Tikho Ong: “Als je het niet meldt, bestaat het niet. Dat uitzendbureaus in beweging komen tegen arbeidsdiscriminatie, komt natuurlijk ook door de televisie-uitzending waaruit bleek dat uitzendbureaus ingaan op discriminerende eisen van opdrachtgevers. RADAR lanceert vandaag de app Meld discriminatie NU, waarmee snel en eenvoudig een melding van discriminatie kan worden doorgegeven.”
Malique Mohamud van Concrete Blossom kan zich voorstellen waarom met name jongeren nauwelijks melden. “Ze hebben weinig vertrouwen in instituten of organisaties omdat ze niet doen wat ze moeten doen. Deels is dat perceptie en deels realiteit. Soms is er een groot verschil tussen de systeemwereld en een grassroot-organisatie. Neem etnisch profileren door de politie. Voor jongeren die ik spreek is dat de dagelijkse realiteit. Ze willen niet bezig zijn met hoe erg dat is.”
Bij de vraag en draagmuur kunnen mensen terecht met heel persoonlijk verhalen. “De discussie levend houden en racisme bespreekbaar maken”, is volgens Cor van Driebergen van Projectbureau 014 belangrijk.
Rotterdam een verdeelde stad?
De sfeervol verlichte Laurenskerk druppelt inmiddels langzaam vol voor het avondprogramma. Moderator Malique Mohamud ziet steeds vaker een normalisering van racisme en uitsluiting in het maatschappelijke en politieke debat: “We noemen het incidenten, alsof het om kleinigheden gaat.” Simone Zeefuik laat in haar lezing vervolgens vele voorbeelden van zowel institutioneel als alledaags racisme zien. De verkiezing van Beste Raadslid van Nederland bijvoorbeeld, die voor de neus van de Rotterdamse NIDA-fractievoorzitter Nourdin El Ouali werd weggekaapt. En de racistische verwensingen die het Emmense kandidaat-raadslid Ugbaad Kilincci van de PvdA te verduren kreeg tijdens de campagne en de daarop volgende reacties. Simone Zeefuik: “Als er een witte vrouw was aangevallen door Somalische mannen, waren de reacties heel anders geweest.”
Bakfietsparadijs
Een van de thema’s tijdens de paneldiscussie is de huizenmarkt en de gevolgen van de Rotterdamwet. Dankzij deze wet kunnen inwoners onder een bepaalde inkomensgrens uit bepaalde wijken geweerd worden, om verpaupering tegen te gaan. Panellid Simone Aumaj, student Liberal Arts & Sciences, ziet als bewoner van Delfshaven de negatieve effecten in haar eigen wijk: “De norm in Rotterdam is veranderd; Rotterdam moet nu een bakfietsparadijs worden. Maar wat gebeurt er om armoede tegen te gaan? De Rotterdamwet is een goed voorbeeld van een beleidsmaatregel waarmee mensen worden buitengesloten in plaats van geholpen worden om te groeien.” In de beeldvorming rond die wet worden armoede en etniciteit vaak in een moeite gekoppeld aan verpaupering. Uiteindelijk leidt dat tot uitspraken als ‘Geef Rotterdam terug aan de Rotterdammers’, aldus cultureel ondernemer Elvin Rigters. “Maar ik bén een Rotterdammer.”
Samen voor elkaar
Terwijl de exitpolls langzaam via sociale media binnen druppelen, gaat de paneldiscussie verder over diversiteitsbeleid en strategieën om discriminatie tegen te gaan. Tikho Ong vindt dat organisaties wat vaker hun verantwoordelijkheid moeten nemen en verantwoording moeten afleggen: hoe komt het dat je vooral witten mannen in dienst hebt terwijl je bedrijf in Rotterdam zit?
Ontwerper Marga Weimans was betrokken bij het invoeren van diversiteitsbeleid bij een aantal kunstinstellingen. Ze is positief: “Bij het platform voor hedendaagse kunst TENT is bijvoorbeeld een curator aangenomen met een meervoudige culturele achtergrond. Dat gebeurt alleen maar omdat de mensen die daar werken de wil hebben om dat te doen. En het gaat langzaam, maar er is zeker sprake van zelfreflectie bij witte organisaties.”
Elvin Rigters pleit onder andere voor een aanpak vanuit de gemeenschap zelf: “We moeten het samen doen. Als ik met jongeren in gesprek ben, laat ik ze zien dat ze in de wijkraad kunnen gaan zitten en zo de wijk terug kunnen claimen. En als er een gat is tussen de mensen die huiswerkbegeleiding voor hun kinderen kunnen kopen en de mensen die dat niet kunnen, dan zijn er binnen onze gemeenschappen mensen die dat op zich willen nemen, net zoals Urban Collective dat doet in Amsterdam. De gemeente zou hierin faciliterend kunnen optreden.”
Hoe kunnen cultuur- en welzijnsorganisaties elkaar versterken? Die vraag stond centraal tijdens het Kennisatelier Cross-Over van IDEM Rotterdam en Platform Cultuur en Welzijn. In de kleine intieme setting van theater ’t Kapelletje is de belangrijkste eerste stap gezet: elkaar leren kennen tijdens een serie speeddates.
Karin Oppelland, netwerker bij IDEM Rotterdam, heet iedereen hartelijk welkom bij het eerste kennisatelier van 2018. Vandaag zijn we te gast bij theater ’t Kapelletje, gerund door Dick Oskamp. Dit vlakkevloertheater vervult al 33 jaar een belangrijke functie op het gebied van amateur- en semi-professionele podiumkunst; sinds zeven jaar is het een zelfstandige stichting, waarin vele vrijwilligers uit de buurt actief zijn. Marjan van Gerwen van Cultuur Concreet introduceert vervolgens het Platform Cultuur en Welzijn, dat eind 2016 opgericht is om de cross-sectorale samenwerking tussen kunst en welzijn te bevorderen. Veel van de aanwezige deelnemers aan het kennisatelier zijn lid van het platform en al bekend met de meerwaarde van kunst en cultuur in zorg- en welzijnsvraagstukken.
Daarna licht Karin Oppelland het programma toe: “Tijdens dit kennisatelier Cross-Over willen wij de basis leggen voor culturele en maatschappelijke organisaties om met elkaar grenzen te verleggen, deuren te openen en nieuwe perspectieven te ontwikkelen.” Een snelle en efficiënte investering in onderlinge communicatie is daarvoor een goede basis, blijkt onder andere uit onderzoek van communicatiewetenschappers. Daarom gaan we speeddaten, aan een lange gedekte tafel. Professionals uit de cultuursector nemen plaats aan de ene kant en professionals uit de sector welzijn aan de andere kant.
Kennismaken op topsnelheid
Wat voor kunstvorm mis je in je werk? Wie zou je op je verjaardag uitnodigen: een kunstenaar of een welzijnswerker? Hoe denk je over samenwerken met welzijn? Tijdens de verschillende gespreksrondes staat steeds een andere vraag centraal. En de tijd dringt: elke gesprekspartner krijgt drie minuten de tijd om de vraag te beantwoorden, daarna is de ander aan de beurt. Ruim 20 enthousiaste professionals uit zowel de cultuur- als welzijnssector schuiven aan. Geïnspireerd op de Keti Koti Dialoogtafels steken we eerst als ritueel bij de start van het gesprek een kaarsje aan. Uit respect voor de ander en om het makkelijker te maken om in het moment te komen of te blijven. Karin Oppelland bewaakt de tijd, want eenmaal in een goed gesprek beland, is het soms lastig om door te schuiven naar een volgende gesprekspartner.
Een kakofonie van geluid volgt, tenminste voor een buitenstaander. Dichterbij zijn het mooie kennismakingsgesprekken, die met nieuwsgierigheid en belangstelling voor de ander gevoerd worden. Persoonlijke verhalen over de wens om met jongeren te werken, meer te leren, vrouwen in hun kracht te zetten of kunst meer te betrekken in het werk. Ook blijkt dat er al vele inspirerende voorbeelden zijn van cross-overs, zoals cultuurprojecten voor jongeren vanuit het welzijnswerk, theatervoorstellingen van 50-plussers en jazzconcerten voor ouderen in verzorgingstehuizen.
Inspiratie en verdieping
Na een korte plenaire terugkoppeling is het tijd voor de lunch, verzorgd door maatschappelijk cateraar De tafel van zeven. Voorzien van heerlijke soep en diverse broodjes volgen nog vele verdiepende gesprekken. Over de inzet van theatervoorstellingen met na afloop een dialooggesprek, waar welzijn veel ervaring mee heeft. Over hoe kunstenaars dementerende ouderen via muziek op een heel diep niveau kunnen raken. En uiteraard over de stappen we nu samen kunnen zetten.
Uit de diverse gesprekken komt duidelijk naar voren dat kunst en welzijn al bij elkaar horen, al is dat op institutioneel niveau dikwijls nog niet zo. De Rotterdamse samenleving biedt verschillende uitdagingen om elkaar te vinden, de relaties aan te knopen en duurzaam te versterken, bijvoorbeeld op thema’s als participatie, ouderen en eenzaamheid of het tegengaan van polarisatie. Vandaag is hiervoor een vruchtbare bodem gelegd.
21 maart is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie. Tal van landen over de hele wereld, waaronder Nederland, staan op deze dag stil bij het onrecht dat individuen en groepen elkaar aandoen.
Is zo’n actiedag echt nodig in Nederland? Ja, want ook hier worden jaarlijks duizenden voorvallen van discriminatie en honderden gevallen van racistisch geweld gemeld. Dat is niet alleen schadelijk voor de mensen die met discriminatie te maken krijgen. Het is ook schadelijk voor onze samenleving als geheel.
Het overgrote deel van de Nederlandse bevolking wijst discriminatie en racisme af. Maar dit is niet altijd terug te zien in de manier waarop we met elkaar omgaan. Discriminatie op de werkvloer komt veel voor, tegenstellingen in wijken en gemeenten lopen soms langs etnische scheidslijnen en het draagvlak voor de opvang van vluchtelingen en asielzoekers is kwetsbaar.
De datum 21 maart is niet zomaar gekozen, maar verwijst naar het bloedbad in Sharpeville in Zuid-Afrika. Op 21 maart 1960 opende de politie het vuur op een groep zwarte anti-apartheidsdemonstranten. Er vielen 69 doden en vele gewonden. De apartheid is inmiddels afgeschaft, maar het bestrijden van discriminatie en racisme heeft ook vandaag de dag onze aandacht nodig.
Meld discriminatie nu!
Denk je dat je wordt gediscrimineerd? Of zie je dat iemand anders wordt gediscrimineerd? Maak een melding bij RADAR, bureau voor gelijke behandeling en tegen discriminatie. De klachtbehandelaars van RADAR geven kosteloos advies over vervolgstappen, kunnen waar nodig bemiddelen en bieden ondersteuning in procedures. Bovendien helpt melden om discriminatie in kaart te brengen en te bestrijden. Meer informatie is te vinden op www.radar.nl of ga naar www.melddiscriminatienu.nl en download de app.
Wil je je in de regio Rotterdam inzetten voor gelijke behandeling, (lhbt-)emancipatie en integratie? Bij IDEM Rotterdam zijn we op zoek naar een netwerker (32 uur per week) voor het uitbreiden en onderhouden van ons netwerk in Rotterdam. De netwerker weet contacten en organisaties aan IDEM te binden en onderlinge verbindingen te leggen binnen het opgebouwde netwerk.
Tot de werkzaamheden behoren verder het samenwerken met netwerkorganisaties, het promoten en vertegenwoordigen van IDEM in de gemeente Rotterdam, het organiseren van themabijeenkomsten en het verzorgen van presentaties tijdens workshops of netwerkbijeenkomsten.
Ben jij de kandidaat die we zoeken? Solliciteren kan tot en met 13 februari 2018.
