Vind jij dat de samenleving eerlijker kan? Wil jij iets doen tegen discriminatie? En ben jij goed in het bespreken van gevoelige onderwerpen met leeftijdgenoten? Word dan peercoach bij Hot Topics van RADAR!
Tijdens Hot Topics gaan we met mbo-studenten in gesprek over discriminatie, vooroordelen, stereotypen en micro-agressies. Zo vergroten we onderling begrip en respect. En wordt de klas een stukje inclusiever. Wil jij ons team van vrijwilligers versterken?
What’s in it for you?
• Een leuke vergoeding en reiskostenvergoeding
• Flexibel vrijwilligerswerk: goed te combineren met school of werk
• 4 keer per jaar deskundigheidsbevordering (ofwel: gratis leren, eten en drinken)
Wie ben jij?
• Je bent enthousiast, je hebt lef en durft gevoelige onderwerpen te bespreken.
• Je wil de wereld een beetje beter maken.
• Je vindt het leuk om voor een groep te praten.
• Je staat open voor de mening van anderen. En je geeft hier ruimte voor.
Wie zijn wij?
RADAR is het bureau voor gelijke behandeling en tegen discriminatie. Bij het steunpunt helpen we mensen die discriminatie melden. Daarnaast doen we onderzoek en geven we trainingen over discriminatie aan scholen, bedrijven en (overheids)organisaties.
Mail ons!
Durf jij de uitdaging aan? Mail je motivatie naar s.vansauers@radar.nl. We nodigen je snel uit om kennis te maken!
Iedere maand wordt onze Kennisbank aangevuld met de nieuwste onderzoeken en publicaties op het gebied van inclusie, discriminatie en (LHBTIQ+)emancipatie. In de rubriek ‘Nieuw in de Kennisbank’ lichten we iedere maand een van de onderzoeken uit. Deze keer een onderzoek van de Parlementaire onderzoekscommissie effectiviteit antidiscriminatiewetgeving van de Eerste Kamer: ‘Gelijk recht doen. Deelrapport Arbeid: Een parlementair onderzoek naar de mogelijkheden van de wetgever om discriminatie tegen te gaan.’
Wat zijn de oorzaken van en mogelijke oplossingen voor de kloof tussen de wet op papier en de wet in praktijk als het gaat om het terugdringen van institutionele discriminatie op de arbeidsmarkt van werkzoekenden met een beperking (jonggehandicapten), oudere werkzoekenden, werkenden met een migratieachtergrond en vrouwen?
Dat was de belangrijkste deelvraag die de Parlementaire onderzoekscommissie effectiviteit antidiscriminatiewetgeving van de Eerste Kamer wilde beantwoorden. De commissie heeft bekeken welke mechanismen tot discriminatie leiden en welke maatregelen effectief zijn. En hoe is het gesteld met wetgeving op dit vlak?
Discriminatiegronden
Het onderzoek is gedaan binnen het domein arbeid. De volgende discriminatiegronden zijn centraal gesteld:
beperking
etniciteit
leeftijd
onderscheid man/vrouw
Oorzaken
Per grond is geïnventariseerd met welke problemen mensen te maken krijgen. Ook is onderzocht welke mechanismen discriminatie veroorzaken:
Een deel van de werkenden en werkzoekenden wordt in wetgeving, beleid en praktijk als risicogroep beschouwd, waardoor zij bewust en onbewust worden gediscrimineerd bij de toegang tot de arbeidsmarkt en de volwaardige bejegening op de werkvloer.
Toegang tot en erkenning van nieuwe groepen op de arbeidsmarkt is daardoor lastig, waardoor de diversiteit in organisaties vaak langzaam toeneemt en, in ieder geval aanvankelijk, als bedreigend wordt beschouwd vanwege de vermeende risico’s ten aanzien van het ontstaan van extra kosten (zoals bovengemiddeld ziekteverzuim, extra begeleiding), de vermeende risico’s ten aanzien van de productiviteit en continuïteit van de organisatie (zoals beperking, zwangerschap) en de vermeende risico’s ten aanzien van de sociale homogeniteit in de organisatie (zoals culturele verschillen, genderverschillen, verschillen in maatschappelijke ambitie en verschillen in zorgafhankelijkheid).
Het denken in financiële en productiviteitsrisico’s is een erfenis van het traditionele stelsel van sociale zekerheid, waarin zittende en potentiële werknemers vooral als productiefactor werden beschouwd en zowel werkgevers als werknemer beschermd dienden te worden tegen de financiële gevolgen van gehele of gedeeltelijke uitval (werkloosheid, ziekte, ouderdom). In dit stelsel stond de inkomensbescherming van de (mannelijke) kostwinnaar centraal.
Het traditionele denken in risico’s zit diep en bevestigt en versterkt de positie van de zittende en potentiële medewerkers aan wie veelal de minste risico’s worden toegeschreven.
Conclusies
De conclusies met het oog op de wetgeving en het wetgevingsproces zijn als volgt:
Veel discriminatie op de arbeidsmarkt is onbedoeld en wordt veroorzaakt door ingesleten normen, gewoonten en regels. Hierdoor ontwikkelen werkgevers, werkzoekenden, zittende of potentiële collega’s, dienstverleners en vele anderen (sociale) mechanismen die de discriminatie in stand houden of zelfs versterken. We noemen dit institutionele discriminatie.
Om institutionele discriminatie te doorbreken, is het van belang de mechanismen op te sporen, te analyseren (wat zijn de ingesleten normen, gewoonten en regels?) en deze meteen onderbouwde aanpak, op basis van wetenschappelijke-, professionele- en ervaringskennis te bestrijden. Dit is de veranderingstheorie.
Een effectieve veranderingstheorie bestaat uit een uitgebalanceerde strategie om gedrag te veranderen. Dat gebeurt via normeren (beïnvloeding van de heersende sociale norm), normaliseren (beïnvloeding van de bestaande gewoonten) en reguleren (aanpassing en of beïnvloeding van de actuele regels).
Dit onderzoek naar institutionele discriminatie op de arbeidsmarkt leert dat de wetgever vaak geen expliciete veranderingstheorie heeft en dat de onderbouwing van de keuze voor bepaalde maatregelen en de te verwachten werking vaak fragmentarisch is of ontbreekt.
De vergelijking van diverse sets aan maatregelen in dit onderzoek laat zien dat institutionele discriminatie zich niet via een of enkele afzonderlijke normerende, normaliserende of regulerende maatregel laat bestrijden. Met name op grond van het onderzoek naar de toegang tot de arbeidsmarkt van mensen met een beperking concluderen we dat een ‘integrale’ institutionele veranderingstheorie de praktijken in organisaties en sectoren het meest effectief beïnvloedt.
IDEM Rotterdam voert van juli tot en met december 2022 onderzoek uit naar cultuursensitief werken in de welzijnssector. Op deze pagina lees je meer over de achtergrond en doelstelling van dit onderzoek.
Achtergrond
In een superdiverse stad als Rotterdam is het belangrijk dat het aanbod van welzijnsorganisaties voor alle cliënten passend is, wat hun culturele achtergrond, religie, genderidentiteit of seksuele oriëntatie ook is. Welzijnsorganisaties zijn onder andere verantwoordelijk voor de Huizen van de Wijk en de activiteiten die daar worden georganiseerd. Daarbij werken zij zoveel mogelijk samen met een netwerk van lokale (zelf)organisaties en verenigingen. Verder bieden welzijnsorganisaties bijvoorbeeld ondersteuning aan mantelzorgers, ondersteuning bij vragen over geldzaken en cursussen om digitale vaardigheden te verbeteren. Jongerenwerk organiseert laagdrempelige activiteiten en ondersteuning voor jongeren.
Cultuursensitief werken is belangrijk in een stad als Rotterdam, ook binnen de welzijnssector. Deze werkwijze is dan ook opgenomen in de contracten die de gemeente met welzijnsaanbieders heeft gesloten. Cultuursensitiviteit draagt bij aan goede communicatie tussen professionals en bewoners. Het betekent onder andere dat professionals een open houding hebben, zich bewust zijn van hun eigen cultuur en enige kennis hebben van andere culturen.[1] Dit is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de drempel om gebruik te maken van het aanbod van welzijnsorganisaties voor alle Rotterdammers met behoefte aan hulp of ondersteuning zo laag mogelijk is.
Doelstelling
Inzicht geven in de wijze waarop welzijnsorganisaties investeren in cultuursensitief werken en hoe professionals deze werkwijze in de praktijk brengen. En in kaart brengen wat professionals en organisaties ervoor nodig hebben om op deze manier te (kunnen) werken.
Opzet
Als eerste interviewen wij een aantal (Rotterdamse) experts met veel kennis over en ervaring met het onderwerp cultuursensitief werken. Op basis van de informatie uit deze gesprekken en literatuuronderzoek interviewen wij diverse professionals van alle gecontracteerde welzijnsorganisaties om een beeld te krijgen van de praktijk binnen deze organisaties.
De onderzoeksresultaten worden verwerkt in een dossier op de website, waarvan verschillende toegankelijke publicaties onderdeel zijn. Op basis van het onderzoek doen wij aanbevelingen aan welzijnsorganisaties en aan de gemeente.
Looptijd
Dit project loopt van juli 2022 tot en met december 2022.
Financiering
Dit onderzoek wordt gefinancierd door de gemeente Rotterdam.
Onderzoeksteam
Inte van der Tuin, Bauke Fiere en Hugo Post.
Deelnemen of meer informatie?
Wil jij aan dit onderzoek bijdragen? Deelnemen kan als volgt:
Ben je werkzaam in de welzijnssector in Rotterdam en wil je jouw kennis en ervaringen met cultuursensitief werken delen in een interview van maximaal 1 uur? Neem contact op met Inte van der Tuin, via i.vandertuin@radar.nl of op 06 – 11 88 41 86. Alle gesprekken worden anoniem verwerkt.
Of wil je meer informatie over dit onderzoek, mail of bel dan met Inte van der Tuin via i.vandertuin@radar.nl of 06-11884186.
[1] Zie bijvoorbeeld: Cor Hoffer (2016), Cultuursensitief werken in zorg en welzijn: een kwestie van kennis én houding. In: epidemiologisch bulletin / jaargang 51 / nr. 4.
Leefbaar Rotterdam, VVD, D66 en Denk zijn de vier partijen die de nieuwe coalitie hebben gevormd in Rotterdam. De komende vier jaar gaan zij onze mooie stad besturen. In het coalitieakkoord krijgt het tegengaan van discriminatie een belangrijke plek. IDEM Rotterdam licht enkele belangrijke punten uit.
“Onze gedeelde identiteit als Rotterdammer, dat is waar wij ons op richten, met respect voor de verschillen.”
Inclusie
De gemeente voert de strijd tegen racisme en discriminatie op en maakt hier extra middelen voor vrij. De aanpak wordt verbreed en er komt extra capaciteit voor discriminatiebestrijding.
De gemeente werkt aan meer veiligheid, voorlichting, zichtbaarheid en afstemming van/met LHBTIQA+ personen in Rotterdam.
De gemeente maakt afspraken met maatschappelijke organisaties en met partners in het uitgaansleven en op de huizen- en arbeidsmarkt over maatregelen om extremisme, discriminatie en racisme terug te dringen. Er wordt samengewerkt met de politie aan het vergroten van de meldings- en aangiftebereidheid.
Bedrijven en organisaties die aantoonbaar en onherroepelijk zijn veroordeeld voor discriminatie, sluiten wij voor een periode van vijf jaar uit van samenwerking met de gemeente.
De gemeente staat voor de gelijkwaardigheid van man en vrouw, daarom werken ze samen met organisaties in de stad aan de emancipatie-agenda waarbij niet alleen vrouwenemancipatie centraal staat, maar ook anti-discriminatie, diversiteit en emancipatie van LHBTIQA+ personen.
Algoritmen van de gemeente worden periodiek doorgelicht op discriminatie. De gemeente is open over de toepassing van algoritmen. De gemeente past geen algoritmen toe die direct of indirect beslissingen baseren op gegevens die terug te voeren zijn naar afkomst.
De gemeentelijke organisatie spant zich in om het personeelsbestand een afspiegeling te laten zijn van de brede samenleving.
Koloniale geschiedenis
Samen met de gemeenschappen van Rotterdam geeft de gemeente invulling aan het stadsprogramma ‘Een gedeelde geschiedenis’, dit programma loopt tot 2024 door. In 2023 wordt bijzondere aandacht geschonken aan de herdenking van 150 jaar slavernijverleden.
Straatnaamborden of beelden die refereren aan het koloniaal verleden blijven staan. Wel worden QR-codes geplaatst die een toelichting geven bij alle straatnamen, beelden of andere historische verwijzingen en objecten.
Nieuwkomers
De gemeente neemt als stad de verantwoordelijkheid in de opvang van statushouders die door het Rijk worden toegewezen aan Rotterdam. Rotterdam kent echter al vele uitdagingen. Daarom start de gemeente een lobby richting het Rijk om als Rotterdam een eerlijke bijdrage te leveren voor de taakstellingen voor de huisvesting van statushouders: niet langer naar inwoneraantal, maar naar draagkracht, zodat Rotterdam meer wordt ontzien dan nu het geval is.
Om nieuwkomers zo snel mogelijk op eigen benen te laten staan, zo snel mogelijk de taal te laten leren en te voorkomen dat ze terecht komen in een sociaal isolement, wordt het aantal leerwerktrajecten bij de gemeente Rotterdam opgeschaald. Daarbij krijgen statushouders begeleiding, een baan bij (een partner van) de gemeente (als bijvoorbeeld beveiliger, automecanicien of dienstverleningsmedewerker) en bijvoorbeeld een passende opleiding. Na afronding van het leerwerktraject stromen zij daarna verder de gemeentelijke organisatie in, of slaan hun vleugels uit op de arbeidsmarkt.
Onderwijs
De gemeente zet zich maximaal in voor een veilige school/werkomgeving voor leraren en leerlingen, waar docenten en leerlingen zichzelf kunnen zijn.
De gemeente gaat met scholen en bedrijven in gesprek over een succesvolle aanpak tegen en bewustwording van stagediscriminatie. Ook de gemeente neemt hierin haar verantwoordelijkheid: er komen 1.000 stageplekken per jaar, waarvan een kwart voor mbo-leerlingen.
Zorg en welzijn
De gemeente wil radicaal inzetten op de menselijke maat. En op zorg die aansluit bij behoeften van Rotterdammers, onder andere door meer werk te maken van cultuursensitieve zorg. Zoals het serveren van koosjer of halal eten in zorginstellingen of zorg verlenen in de taal van herkomst bij dementerende ouderen. Dit gaat ook om het ondersteunen van ‘roze ouderen’. Of het nu gaat om jeugdzorg, ouderenzorg, thuiszorg of huishoudelijke hulp: de mens dient hierin centraal te staan.
Huizen van de Wijk vervullen een belangrijke sociale functie in de wijk door het organiseren van activiteiten voor jong en oud. De sociale functie van de Huizen van de Wijk wordt versterkt. Activiteiten dienen geen exclusief karakter te hebben en breed toegankelijk te zijn, waarbij samenzijn wordt bevorderd.
Rotterdam wordt de meest dementievriendelijke gemeente van Nederland. Hiertoe wordt samen met partners in de stad een gemeentelijk actieplan voor omgang met dementie opgesteld.
Sport en cultuur
Sportvoorzieningen moeten ook toegankelijk en beschikbaar zijn voor mensen met een beperking.
Migratie is een onderdeel van de geschiedenis van Rotterdam. De gemeente verwelkomt dan ook het FENIX Landverhuizersmuseum in onze stad.
Iedere maand wordt onze Kennisbank aangevuld met de nieuwste onderzoeken en publicaties op het gebied van inclusie, discriminatie en (LHBTIQ+)emancipatie. In de rubriek ‘Nieuw in de Kennisbank’ lichten we iedere maand een van de onderzoeken uit. Deze keer een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau: Opvattingen over seksuele en genderdiversiteit in Nederland en Europa 2022.
De afgelopen vijftien jaar zijn Nederlanders positiever gaan denken over homo- en biseksualiteit. Vooral ten opzichte van andere landen in Europa zijn Nederlanders positief, al denken ze er in IJsland nog positiever over. Dat blijkt uit het SCP-onderzoek Opvattingen over seksuele en genderdiversiteit in Nederland en Europa 2022.
Intimiteit ligt gevoelig
Voor dit onderzoek worden verschillende databronnen geanalyseerd om de opvattingen van de Nederlandse bevolking te bestuderen en om te zien welke veranderingen daarin plaatsvinden. Ondanks dat mensen steeds positiever kijken naar homo- en biseksualiteit, ligt intimiteit tussen twee mensen van hetzelfde geslacht nog gevoelig. De acceptatie van transgender personen blijft eveneens achter.
De positievere houding van de afgelopen vijftien jaar zien we terug in tolerantere opvattingen van Nederlanders over lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders (LHBT personen). Bijvoorbeeld als het gaat om gelijke rechten om te trouwen, een kind te adopteren of om de acceptatie van een LHBT-kind. Daarbij zijn opvattingen over homo- en biseksualiteit en seksuele diversiteit in diverse lagen van de bevolking zichtbaar positiever geworden. Dat is bijvoorbeeld ook te zien bij groepen mensen die gemiddeld minder positief denken over LHBT personen, zoals ouderen en religieuze mensen.
Kanttekeningen
Hoewel de opvattingen over seksuele en genderminderheden dus grotendeels positief zijn, plaatsen de auteurs van dit onderzoek hierbij wel kanttekeningen. Naast de constatering dat de afgelopen paar jaar geen verdere toename van positieve opvattingen over homo- en biseksualiteit is te zien, is een minder groot deel van de Nederlanders uitgesproken positief in hun opvattingen over transgender personen. Bijna een op de tien Nederlanders zou het een probleem vinden als hun kind op school les zou krijgen van een transgender docent. En het deel met neutrale opvattingen, dus niet positief maar ook niet expliciet negatief, is relatief groot.
Een andere kanttekening is dat er vanuit de LHBT-gemeenschap minder positieve signalen komen over hun (dagelijkse) ervaringen. En dat heeft invloed op hun mentale gezondheid en hun leefsituatie. Uit een recent SCP-onderzoek (Wat maakt het verschil?) blijkt bijvoorbeeld dat LHB jongeren relatief vaak worden gepest en dat zij een minder goede band met leraren, klasgenoten en familieleden ervaren dan heteroseksuele scholieren.
