In de Pauluskerk vond op 30 mei 2016 het eerste Kennisatelier Integratie van IDEM Rotterdam plaats. De deelnemers gingen met elkaar in gesprek over de positie van vluchtelingen in de stad, de opvang van ongedocumenteerde mensen, de term ‘integratie’, armoede, gedeelde Rotterdamse identiteit en discriminatie. Ook het werk van de Pauluskerk kwam aan de orde: een kerk in het centrum van de stad die vanuit een diaconale visie opvang en steun verleent aan mensen die het alleen niet redden. Omdat de gemeente Rotterdam geen beleid heeft voor de opvang van ongedocumenteerde mensen in de stad, worden hier onder andere Rotterdammers zonder documenten opgevangen en krijgen zij medische, juridische en sociale zorg.

Hieronder lees je een kort verslag van dit Kennisatelier.

Wat is een kennisatelier en wie doen eraan mee?

De IDEM Kennisateliers zijn terugkerende bijeenkomsten over een van de vier IDEM-thema’s: integratie, discriminatie en (lhbt-) emancipatie. Organisaties uit de stad komen bij elkaar om belangrijke onderwerpen te agenderen, gezamenlijk oplossingen te bedenken en tot concrete acties te komen. Hierbij staan dialoog, uitwisseling en kennisoverdracht centraal.

De deelnemers aan het Kennisatelier Integratie zijn vertegenwoordigers van verschillende Rotterdamse en landelijke organisaties die zich direct en indirect bezighouden met integratie. Bijna alle deelnemers hebben voorafgaand aan het Kennisatelier een gesprek met een IDEM-netwerker gevoerd om te onderzoeken wat het gedeelde belang in samenwerking is en welke signalen ingebracht kunnen worden.

Omdat het onderwerp integratie breed in de samenleving speelt en veel verschillende doelgroepen raakt, is ook de groep deelnemende organisaties erg divers. De volgende organisaties waren vertegenwoordigd: Stichting Attanmia, Vluchtelingenwerk Rotterdam, Buurtwerk Rotterdam, Café NL, Pauluskerk, Gemeente Rotterdam, Platform Buitenlanders Rijnmond, Me & Society, Stichting Marokkanenbrug, Cultuur Concreet, Stichting Bij Corrie, Stichting Bont en Trefcentrum Wi Masanga.

Wat is er besproken?

Na een inleiding over IDEM Rotterdam gaf Mariska Jung (onderzoeker bij IDEM Rotterdam) een presentatie over de signalen met betrekking tot integratie, die naar voren komen uit de netwerkgesprekken, een brainstormsessie tijdens de lancering van IDEM Rotterdam en de beschikbare feiten en cijfers over Rotterdam.

De deelnemers maken zich zorgen over de stigmatisering en uitsluiting van minderheden, met name waar het gaat om het veelvuldig gebruik van stereotyperende beelden door media en beleidsmakers. Binnen dit Kennisatelier klonk dan ook een duidelijk roep om positieve beeldvorming.

Armoede is een andere belangrijke oorzaak van uitsluiting en verdeeldheid in de stad. Om hieraan tegenwicht te bieden, zien deelnemers ontmoetingen tussen Rotterdammers als beproefde methode om onderling begrip, uitwisseling en integratie van inwoners van Rotterdam te bevorderen. Verder bleek uit de gesprekken dat in het veld behoefte bestaat aan een wegwijzer voor statushouders en een sociale kaart van organisaties die zich bezighouden met integratie. Tot slot nog een ander onderwerp dat niet op de agenda mag ontbreken: de opvang van statushouders en ongedocumenteerden.

Voor uitgebreide discussie zorgde de term ‘integratie’. Wat bedoelt IDEM Rotterdam daar precies mee en hoe benaderen de organisaties in het Kennisatelier dit thema? In haar presentatie gaf Mariska Jung aan dat IDEM Rotterdam het begrip integratie gebruikt als koepelterm om te praten over de sociale samenhang in de stad en over tegenstellingen tussen mensen en groepen Rotterdammers, waarbij deze tegenstellingen voor verdeeldheid zorgen. Integratie wordt dan vooral gezien als een proces dat op de stad als geheel van toepassing is. De deelnemers benadrukken dat integratie vaak gepaard gaat met stigmatisering en uitsluiting, waarbij mensen in de eerste plaats ‘migrant’ lijken te zijn. In plaats integratie, spreken sommige deelnemers liever over acceptatie of over burgerschap. Om voorbij het wij-zij denken te gaan dat vaak gepaard gaat met het woord integratie, willen deelnemers onderzoeken of een gedeelde Rotterdamse identiteit uitkomst kan bieden. Wat is het precies dat Rotterdammers met elkaar delen, en hoe kan de diversiteit van Rotterdammers daarvan een fundamenteel onderdeel zijn? Deze vraag willen deelnemers verder met elkaar uitdiepen.

Daarnaast vinden deelnemers het essentieel dat er bij het onderwerp integratie niet alleen over mensen wordt gepraat, maar vooral ook met. Deelnemers benadrukken daarom dat zelforganisaties belangrijke partners zijn in het Kennisatelier. Ook de betrokkenheid van jongeren wordt belangrijk geacht bij toekomstige activiteiten.

Wie was de gastgever?

Net als alle IDEM Kennisateliers vond ook deze bijeenkomst plaats bij een gastgever: op de locatie van de Pauluskerk op de Mauritsweg 20 in Rotterdam-Centrum. Ineke Palm vertelde bevlogen over het werk van de Pauluskerk en de situatie van ongedocumenteerden in Rotterdam. De Pauluskerk is een kerk in het midden van de stad die vanuit een diaconale visie opvang en steun verleent aan mensen die het alleen niet redden. Onder andere betreft dit Rotterdammers zonder documenten, die hierdoor geen recht hebben op huisvesting of werk in Nederland. De Pauluskerk geeft deze mensen opvang tijdens de nacht, verzorgt dagbesteding en maaltijden, en geeft ook de mogelijkheid om gebruik te maken van sanitaire voorzieningen. Naast de opvang voor ongedocumenteerde Rotterdammers ondersteunt de Pauluskerk ook dak- en thuislozen en verslaafde mensen in stad.

 Hoe gaat het verder?

Het doel van dit eerste kennisatelier was het bepalen van een gezamenlijke agenda voor de komende twee jaar. Door middel van een brainstormoefening in kleinere groepen gingen de deelnemers met elkaar aan de slag om hun behoeften, prioriteiten en doelstellingen op elkaar af te stemmen. Dit leidde weliswaar niet tot een kant-en-klaar werkplan, maar er waren opvallend veel overeenkomsten tussen de verschillende groepen wat betreft de volgende aandachtspunten en onderwerpen:

  • Het onderzoeken van een gemeenschappelijke Rotterdamse identiteit om voorbij het eenzijdige integratie-denken te gaan.
  • Aanpakken van armoede en sociale uitsluiting, en armoedebestrijding als belangrijk onderwerp van integratiebeleid en -praktijk te zien.
  • Ontmoetingen tussen Rotterdammers blijven organiseren zodat mensen voorbij hun vooroordelen elkaar leren kennen.
  • De situatie van ongedocumenteerden in de stad.
  • Voortdurende aandacht voor huidige en toekomstige statushouders.
  • Positieve beelden en verhalen over vluchtelingen in Rotterdam en over de steun aan vluchtelingen door Rotterdammers die voor samenhang zorgt verspreiden.

Deze en andere punten die tijdens het kennisatelier naar voren zijn gebracht, worden de komende tijd door IDEM Rotterdam uitgewerkt in een actieprogramma waarmee het Kennisatelier Integratie in 2016 en 2017 aan de slag gaat. Bekijk het fotoverslag van het Kennisatelier Integratie op Facebook.

Op de hoogte gehouden worden van de activiteiten van het Kennisatelier Integratie? Volg IDEM Rotterdam op Facebook, Twitter of meld je aan voor de nieuwsbrief.