In coronatijd ervaarden mensen met een Oost-Aziatische achtergrond meer discriminatie vanwege hun etniciteit en afkomst. Ervaringen lopen uiteen van microagressie, vijandige bejegening tot geweld. Tijdens het Kennisatelier ‘Discriminatie van mensen met een Oost-Aziatisch uiterlijk’ gingen ervaringsdeskundigen en professionals in op die ervaringen. René Broekroelofs van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) vertelde over zijn onderzoek ‘De stilte voorbij’. Ook werd het spel gespeeld ‘Guess Who: Asian Edition’, met als doel de diversiteit binnen de Aziatische gemeenschappen visueel te benadrukken.
Welke vormen van discriminatie ervaren mensen met een Oost-Aziatische achtergrond in Nederland? Op welke terreinen ervaren zij deze discriminatie? Welke gevolgen ervaren de slachtoffers van deze discriminatie? Deze en andere vragen werden besproken door zo’n twintig ervaringsdeskundigen en Rotterdamse professionals die op donderdag 22 september 2022 bij elkaar kwamen in Time is the new space (Schieblok) in het centrum van Rotterdam.
Ervaringen
Kunstenares Rui Jun Luong vertelde over haar persoonlijke ervaringen met discriminatie en racisme. Ze heeft daar heel haar leven mee te maken gehad, vooral in het onderwijs en op de kunstacademie. De uitspraak van haar naam Rui Jun heeft ze verschillende keren aangepast. In het begin vooral om het anderen makkelijker te maken haar naam uit te spreken. Veel mensen nemen om die reden een westerse naam aan, of meerdere namen. Ze krijgt vaak te horen dat een microagressie geen racisme of discriminatie is, maar een grapje, dat ze niet zo serieus moet nemen. Haar boosheid is haar drijfveer om zich in te zetten tegen discriminatie. Lees ook het interview Rui Jun Luong: ‘Online ontmoette ik mensen die hetzelfde meemaakten als ik’.
Ervaringsdeskundige Diero Melvin vertelde over racisme en discriminatie binnen zijn familie en vriendenkring. Van zijn familie heeft hij vier culturen meegekregen, maar hij voelde zich nergens thuis. De Aziatische cultuur werd al snel ondergesneeuwd. Discriminatie in zijn omgeving werd vaak plagerig geuit. Het helpt om hier hard tegenin te gaan, aldus Diero. Momenteel verdiept hij zich meer in zijn Aziatische achtergrond.
‘Als ik word begroet met ‘nî hâo’, begrijpen mensen vaak niet dat het discriminerend is. Het gaat niet om de woorden, maar om de reden waarom ze tegen mij worden uitgesproken: namelijk omdat ik niet-wit ben.’
Presentatie onderzoek
‘De stilte voorbij’ is de titel van een verkennend onderzoek dat KIS heeft uitgevoerd naar ervaringen van discriminatie tijdens het COVID-19-virus onder Nederlanders met een Oost-Aziatische achtergrond. Aanleiding waren signalen van mensen met een Oost-Aziatisch uiterlijk. De auteurs zijn René Broekroelofs en Joey Poerwoatmodjo.
De belangrijkste bevindingen van het onderzoek zijn:
- alle deelnemers hebben maandelijks of zelfs wekelijks te maken met negatieve opmerkingen;
- de angst voor fysiek geweld is toegenomen;
- deelnemers ervaren meer discriminatie door corona;
- op allerlei terreinen wordt discriminatie ervaren (op straat, binnen families, op het werk);
- rolmodellen ontbreken in de media of er is juist sprake van stereotyperende representatie;
- de verwachtingen bij het melden van discriminatie zijn laag.
Hanneke Felten ging in op wat wordt verstaan onder discriminatie en racisme. Discriminatie is het nadelig behandelen van personen omdat zij behoren, of gerekend worden, tot een bepaalde groepering. Discriminatie kan worden onderverdeeld in drie groepen.
- Discriminatie-ervaringen zijn gevallen waarin een persoon zelf het gevoel heeft door een andere persoon of door een organisatie gediscrimineerd te zijn. Het kan, maar hoeft niet altijd te gaan om ‘feitelijke’ discriminatie. ‘
- Feitelijke’ discriminatie zijn gevallen waarin onderscheid wordt gemaakt tussen personen op basis van een persoonskenmerk dat er in die situatie niet toe doet.
- De derde groep is strafbare discriminatie: hieronder vallen incidenten die binnen het strafrecht zijn aangemerkt zijn discriminatie.
De bamboo ceiling is vergelijkbaar met het glazen plafond waar vrouwen en minderheden mee te maken hebben. Het betekent dat er drempels en barrières zijn voor het bereiken van leidinggevende functies. De bamboo ceiling heeft alleen betrekking op mensen met een (Oost-)Aziatische achtergrond en leidt er bijvoorbeeld toe dat er een gebrek is aan managers met een Oost-Aziatische achtergrond.
Wat werkt wel tegen discriminatie?
- Inleving en empathie
- Duidelijke sociale normen uitdragen via campagnes
- Het zien van vriendschappen tussen diverse mensen
- Leren ingrijpen als omstander
- Het zien van counterstereotypen
- Bij gemotiveerde mensen: bewustwording en leren controleren van vooroordelen en stereotypen
Wat werkt niet tegen discriminatie?
- Stereotypen herhalen en onderuit halen
- Discussie met ‘prikkelende’ stellingen
- Bewustwording bij niet gemotiveerde mensen
Het spel: ‘Guess Who: Asian Edition’
In westerse landen zoals Nederland is er weinig tot geen vertegenwoordiging en representatie van de verschillende Aziatische gemeenschappen in de nationale media. Hierdoor is men niet bewust van negatieve associaties (Oost-)Aziaten.
Met het laagdrempelig en eenvoudig spel ‘Guess Who: Asian Edition’ wil maker Rui Jun Luong verschillende mensen van Aziatische afkomst vastleggen. Hiermee wil ze de diversiteit benadrukken. De verhalen van de personen in de portretkaarten lees je op guesswho.ruijunluong.nl.
Meer weten?
Websites:
- Lees op de kis.nl website het hele onderzoek De stilte voorbij
- Speel het spel Guess Who: Asian Edition en maak zelf een versie
- Withuiswerk.nl (website en boek)
- Movisie.nl – Kennisinstituut van sociale vraagstukken
- Kis.nl – Kennisplatform Inclusief Samenleven
Videos:
- TV serie: Ook hier. Ervaringen van Racisme (NPO)
- Mini docu: Pete en de bananen (VPRO, gratis te zien op YouTube)
Artikelen:
- Artikelen van Reza Kartosen Wong, o.a in de Volkskrant: Gastcolumn: ‘Aziatische Nederlanders. Het zijn net mensen’
- Column Hoe inclusief is ons onderwijs voor Aziatische studenten? (unesco.nl)
Boeken:
- Verzetten, vermijden of veranderen? Reageren op discriminatie en stigmatisering, Jurriaan Omlo
- Bananengeneratie, Pete Wu
- Oriëntalisme, Edward W. Said
- Chinezen gekwetst in Oost en West, Nizaar Makdoembaks
- Banda, Marjolein van Pagee
- Daar werd wat gruwelijks verricht, Reggie Baay
- De Chinezen Van De Binnen Banthammerstraat, C. Chong Y. Chong
- The Good Immigrants, Madeline Y. Hsu
- Hallo witte mensen, Anousha Nzume
- Oostenwind, Karina Meeuwse
- Vive Labeur, Dominiek Dendooven
Overig:
- Theatervoorstelling Bananengeneratie
- Het kaartspel ‘Guess Who: Asian Edition’ is hier te koop