Het is IDAHOT! Op allerlei gebouwen wordt op 17 mei de regenboogvlag gehesen. Maar wat is dit eigenlijk voor dag? Waarom is deze dag in het leven geroepen? En voor wie? We vroegen het aan Karlijn van der Boon, preventiemedewerker bij antidiscriminatiebureau RADAR. “Lhbti’ers worden nog altijd dagelijks geconfronteerd met de realiteit van discriminatie.”
1. Wat is IDAHOT?
IDAHOT staat voor de International Day Against Homophobia, Transphobia and Biphobia. Oftewel – in het Nederlands – de Internationale Dag tegen homofobie, transfobie en bifobie. Wereldwijd wordt op 17 mei aandacht gevraagd voor homohaat en de sociale onwenselijkheid daarvan. De dag werd in 2003 in het leven geroepen door de Canadese organisatie Fondation Emergence, maar inmiddels doen zo’n 130 landen mee.
Er is specifiek gekozen voor 17 mei, omdat de Wereldgezondheidsorganisatie op deze dag in 1990 besloot om homoseksualiteit te schrappen uit de lijst met psychische aandoeningen. Tot die tijd stond het namelijk nog altijd in de International Classification of Diseases, een officiële lijst met aandoeningen die wereldwijd gehanteerd wordt.
2. Waarom is IDAHOT belangrijk?
Het feit is dat er nog steeds veel homo- en transfobie in de wereld bestaat. Nog veel mensen krijgen met de keiharde werkelijkheid van discriminatie te maken om hun seksuele gerichtheid of genderidentiteit. Ze krijgen moeilijker een baan, worden uitgesloten of gepest. Als gevolg daarvan kampen ze vaker met depressies of zelfs zelfmoordgedachten dan niet-lhbti’ers. Soms zit homo- of transfobie ook in lhbti’ers zelf: als je continu van de mensen om je heen het idee krijgt dat de samenleving jou niet oké vindt, dan ga je het zelf ook niet oké vinden.
In tegenstelling tot evenementen als de Rotterdam Pride, waar seksuele diversiteit vooral gevierd wordt, gaat het tijdens IDAHOT met name om bewustwording. Een dag als deze maakt seksuele en genderdiversiteit zichtbaar, wat bijdraagt aan de sociale acceptatie.
3. Hoe is het gesteld met de veiligheidsbeleving van lhbti’ers?
Hoewel het steeds beter gaat met de sociale acceptatie van seksuele en genderdiversiteit, zie je dat niet per se terug in het veiligheidsgevoel van veel lhbti’ers. Als mensen gevraagd wordt of ze vinden dat iedereen zichzelf moet kunnen zijn, antwoorden ze vaak met ja. Toch gedragen mensen zich daar niet altijd naar. Wanneer iemand eruitziet als een jongen, maar zich niet genderconform gedraagt of kleedt, dan loopt deze persoon een groot risico op negatieve reacties. Die lopen uiteen van uitschelden tot bespugen of van nagekeken worden tot mishandeld worden.
Momenteel doet IDEM Rotterdam onderzoek naar de veiligheidsbeleving van lhbti’ers in Rotterdam. Het doel van dit onderzoek is om nadere richting te geven aan beleid, maatregelen en activiteiten ter bevordering van de veiligheid van deze doelgroep. De onderzoekers zijn nog op zoek naar lhbti’ers uit Rotterdam die hierover geïnterviewd willen worden. Uiteraard is deelname anoniem. Als je mee wil doen of meer informatie wil, kun je contact opnemen met Rob Witte via r.witte@art1.nl .
4. Hoe herken je een onveilig klimaat voor lhbti’ers als professional?
Wanneer homo als scheldwoord gebruikt wordt en homoseksualiteit een taboe is, dan zorgt dat ervoor dat je niet gemakkelijk uit de kast komt. Tijdens mijn werk heb ik gemerkt dat er best wel veel scholen zijn waar docenten zeggen dat het bij hen niet speelt, vanwege het feit dat niemand uit de kast is. De vraag is natuurlijk of er daadwerkelijk geen lhbti’ers zijn, of dat ze er niet open over durven te zijn. Immers, als je je niet veilig voelt praat je niet over je seksuele gerichtheid.
In andere gevallen is duidelijk sprake van een onveilig klimaat voor lhbti’ers. Er zijn scholen of zorginstellingen waar leerlingen of bewoners heel heftig reageren, bijvoorbeeld omdat ze homofobie van huis uit hebben meegekregen. Wat je vaak ziet, is dat ‘tegenstanders’ het hardst roepen.
5. Wat kun je doen als professional om het klimaat binnen jouw organisatie veiliger te maken?
Er zijn twee groepen die je aandacht nodig hebben. De eerste groep betreft de lhbti’ers, van wie je misschien niet weet wie het zijn, maar die zich mogelijk onveilig voelen. De tweede groep bestaat uit de onruststokers of degenen die zorgen voor de discriminerende sfeer.
Voor de lhbti’ers kun je een veilige omgeving creëren door seksuele en genderdiversiteit bespreekbaar te maken. Daarbij is het van belang om het onderwerp specifiek te benoemen; in het algemeen zeggen dat ‘alles bespreekbaar is’ blijkt niet te werken. Laat weten dat de instelling expliciet aandacht heeft voor lhbti’ers, bijvoorbeeld door posters op te hangen, het onderwerp af en toe aan te kaarten en te wijzen op de mogelijkheid tot een vertrouwelijk gesprek.
Met betrekking tot de ‘onruststokers’ is het van belang om te laten weten hoe jij als professional over het onderwerp denkt. Als je het een lastig onderwerp vindt, is het mogelijk om niet inhoudelijk op het onderwerp in te gaan, maar je kan altijd aangeven dat je het woord ‘homo’ niet als scheldwoord wil horen. Houd er rekening mee dat ‘schreeuwers’ vaak in de minderheid zijn; door ook anderen aan het woord te laten ontstaat er vaak een positievere sociale norm.
Uiteindelijk kun je altijd inzetten op ‘agree to disagree’. Mensen hoeven het niet met elkaar eens te zijn, maar ze moeten elkaar wel met respect behandelen.
Meer weten over IDAHOT?
Kom naar het interessante dagprogramma in de bibliotheek Rotterdam, met inspirerende keynotesprekers, interactieve kennislabs en een workshop over lhbti-veiligheid in het onderwijs door Karlijn van der Boon.