Hoe ga ik op een inclusieve manier om met eetstoornissen?
Eetstoornissen in het kort
Een eetstoornis is een ernstige ziekte, waardoor iemand op een ongezonde manier omgaat met eten, gewicht, en het eigen uiterlijk.
Dit kan betekenen dat iemand te weinig eet (zoals bij anorexia), eetbuien heeft en daarna probeert over te geven of te laxeren (zoals bij boulimia), of vaak veel eet zonder te stoppen (eetbuien).
Eetstoornissen gaan vaak samen met angst, schaamte, en een gevoel geen controle te hebben. Er speelt een combinatie van verschillende factoren, zoals biologie, persoonlijke ervaringen, en invloeden uit de omgeving. Deze ziektes vragen om begripvolle en gespecialiseerde hulp.
Eetstoornissen zoals anorexia nervosa, boulimia nervosa, en eetbuien (BED) komen voor in alle groepen van de bevolking: ze treffen mensen van alle leeftijden, geslachten en achtergronden.
Een eetstoornis is een aandoening, net als bijvoorbeeld een gebroken been. Daarom is een inclusieve benadering erg belangrijk. Mensen met deze ziektes genezen namelijk niet sneller of makkelijker als hen de schuld wordt gegeven van hun eetgedrag. Een nadruk op schuld of schaamte kan de stoornis juist verergeren.
De rol van het internet: thinspo
“Thinspo”, een afkorting van “thin inspiration” (= inspiratie om dun te zijn), is een online subcultuur die gewichtsverlies verheerlijkt en romantiseert. Anorexia wordt hierin “Ana” genoemd, en boulimia wordt “Mia” genoemd. Ana en Mia kunnen worden ervaren als een soort fantasievriendinnetjes, die altijd bij iemand zijn.
Deze online subculturen moedigen schadelijke gewoontes aan. Eetstoornissen worden hierin genormaliseerd. Jongeren, vooral kwetsbare mensen die al worstelen met hun zelfbeeld en mentale gezondheid, kunnen zich snel aangetrokken voelen tot deze groepen. Ze vinden hier valse beloftes over een “perfect” uiterlijk.
De impact van thinspo is destructief. Het normaliseert ongezond gedrag, en versterkt het idee dat iemands zelfwaarde direct gekoppeld is aan lichaamsgewicht en uiterlijk. In therapie en behandeling is het cruciaal dat professionals dit fenomeen erkennen en bespreken. Dit kan zonder oordeel, maar wel met een duidelijke boodschap dat deze culturen schadelijk zijn, en dat de persoon er gewoon mag zijn ongeacht hun lichaamsgrootte of eetgewoonten.
Eetstoornissen in de regenbooggemeenschap
LHBTQIA+ mensen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van eetstoornissen, waaronder anorexia nervosa. Dit komt vaak voort uit de onvrede met hun lichaam en hun plek in de maatschappij.
Onder homoseksuele mannen is er veel sociale druk om een perfect afgetraind lichaam te hebben. Om deze reden komt anorexia overmatig voor bij deze groep. Het is voor professionals belangrijk om de eetgewoontes van een homoseksuele cliënt te benaderen met oog op de subcultuur.
Ook bij transgender mensen komen eetstoornissen overmatig voor, met name als zij nog geen toegang hebben tot hormoontherapie. Vaak ontwikkelen transgender jongeren een eetstoornis terwijl zij zelf nog niet weten dat ze transgender zijn. Zij voelen sterk de drang om het eigen lichaam te veranderen, zonder al te kunnen verwoorden dat er eigenlijk gendervragen spelen. Voor sommige transgender mannen kan gewichtsverlies bijvoorbeeld een manier zijn om een meer mannelijk lichaam te krijgen (omdat de borsten en dijen krimpen), en om de menstruatie te stoppen. Transgender vrouwen kunnen bijvoorbeeld te veel eten om een vrouwelijker figuur (borstvorming) te krijgen, of te weinig eten om een zandloperfiguur te krijgen.
De druk om te voldoen aan gendernormen, en de dagelijkse uitdagingen van het leven als queer persoon (zoals discriminatie en gebrek aan sociale acceptatie) kunnen verder ook bijdragen aan de ontwikkeling of verergering van eetstoornissen. Het is van belang dat zorgprofessionals deze kruispunten van identiteit en eetstoornissen begrijpen en een inclusieve zorg bieden, waarin ruimte is voor de ervaringen van queer cliënten.
Een inclusieve benadering
Een inclusieve aanpak van eetstoornissen vereist een cultuur van begrip en ondersteuning, vrij van schuld of veroordeling.
Mensen met eetstoornissen hebben vaak het gevoel dat ze gefaald hebben, of dat hun gedrag hen definieert. Professionals kunnen benadrukken dat eetstoornissen complexe psychologische aandoeningen zijn met meerdere oorzaken, waaronder genetische factoren, biologische factoren, en omgevingsfactoren. Het kan productief zijn als behandelingen niet alleen focussen op het herstellen van eetgewoonten, maar ook op het verbeteren van het zelfbeeld, de mentale gezondheid, en sociale ondersteuning.
Mensen met eetstoornissen voelen zich vaak geïsoleerd. Door therapiegroepen, workshops, en andere vormen van sociale kennismaking te bevorderen, kunnen professionals helpen om een gevoel van gemeenschap en steun te creëren.
Door een veilige en inclusieve omgeving te bieden, kunnen we mensen met eetstoornissen helpen om hun weg naar herstel te vinden.