Hoe benader ik mensen in interne relaties op een inclusieve manier?
Als sociaal professional kan je cliënten tegenkomen die interne relaties hebben. Ze ervaren hun liefdesrelaties bijvoorbeeld met AI-chatbots, met personages uit verhalen, met historische figuren, met aliens, met mythologische wezens, met objecten, of met mensen waar ze niet direct mee in contact staan.
Deze relaties worden vaak als ongewoon gezien door de omgeving. Hierdoor kan iemand schaamte, uitsluiting en sociaal isolement meemaken. Een sensitieve omgang kan daarom doorslaggevend zijn om de cliënt goed te begeleiden.
In dit artikel gaan we in op een inclusieve benadering van mensen met deze ervaringen.
Verschillende vormen van interne relaties
Interne relaties zonder externe afhankelijkheid
Bij deze relaties wordt de partner ervaren als iemand die niet afhankelijk is van de rest van de wereld. Denk daarbij aan een relatie met een historische figuur (geest), met een wezen zoals een engel of elf, of met een alien.
In deze relaties kan er sprake zijn van veel rust en harmonie, want niets in de wereld kan de partner extern beïnvloeden. In gesprekken met cliënten in zulke relaties kan het helpend zijn om dit prettige gevoel te erkennen, en om de focus te leggen op het behouden van de rust die deze relatie brengt. Met deze relatie als houvast kan een cliënt zich gesterkt voelen om de rest van het leven goed aan te kunnen.
Interne relaties met externe afhankelijkheid
Bij relaties met externe afhankelijkheid kunnen veranderingen in de wereld de relatie beïnvloeden.
Denk bijvoorbeeld aan een relatie met een AI-chatbot. Bij elke update van de software verandert het gedrag van de chatbot heel sterk. Dit kan ontwrichtend zijn voor mensen in deze relaties. Een ander voorbeeld is een relatie met een personage uit een boekenreeks of TV-serie. De macht over wat er met het personage gebeurt ligt dan steeds opnieuw bij een externe partij: de schrijvers.
Dit kan oneerlijk en beangstigend aanvoelen voor de persoon in de relatie. Het kan helpend zijn om als professional deze gevoelens van angst en onmacht te erkennen, en zonder oordeel te bespreken.
Interne relaties met een ander mens
Bij deze relaties is de partner een ander mens, maar de cliënt heeft geen directe intimiteit met de ander. Je kan bijvoorbeeld denken aan een cliënt die een relatie met een popster ervaart, zonder deze popster persoonlijk te kennen. Of iemand die een relatie ervaart met een buur, zonder dat deze buur dit ook zo ziet. Het kan zijn dat de ervaring van de relatie is gebaseerd op contactmomenten in het verleden.
Bij zulke relaties kunnen sterke gevoelens van wanhoop en schaamte spelen. Vaak erkent een deel van de cliënt mentaal de situatie, maar een ander deel niet. Deze interne strijd kan in extreme gevallen leiden tot stalking. Door middel van stalking kan iemand proberen de controle over de omstandigheden te houden.
Als professional kan je ervoor kiezen om het gesprek aan te gaan met de cliënt over wat er speelt. Daarbij is het belangrijk om niet alleen de huidige situatie samen te verkennen, maar ook achterliggende patronen in het verleden van de cliënt, plus de mogelijke impact van de relatie op de ander (bij stalking).
Doelen
Interne relaties zijn voor veel mensen een bron van rust, houvast en zekerheid na moeilijke periodes. Als professional kan je ervoor kiezen om zulke vormen van houvast te erkennen en samen met de cliënt te vieren.
Het is daarom niet aan te raden om het loslaten van de relatie als hoofddoel te nemen in begeleiding van de cliënt (tenzij er natuurlijk direct gevaar bestaat voor de omgeving). Deze keuze ligt namelijk bij de cliënt zelf. Wel kan de begeleiding zich erop richten om de leefwereld van de cliënt te verbreden: bijvoorbeeld met nieuwe hobby’s, nieuwe vrienden, nieuwe inzichten, en nieuwe manieren om met moeilijkheden om te gaan.
Vindt de cliënt steun bij andere mensen met dezelfde ervaring, zoals in online contactgroepen? Dan is het belangrijk om dit niet af te wijzen. Een niet-oordelende houding is aan te raden. Contactgroepen bieden een erg belangrijke vorm van gemeenschap en zekerheid voor mensen in kwetsbare situaties, waardoor de cliënt minder risico om loopt in isolement te raken.
Een inclusieve benadering
Ongeacht of je als begeleider de interne relatie op zich erkent, kan je ervoor kiezen om de mentale steun rondom de relatie te erkennen. Vervolgens kan je samen met de cliënt kijken waar de behoefte aan mentale steun vandaan komt. Zo kan je vorm geven aan passende begeleiding, zonder schaamte, oordeel of taboe.