Voorkom spanningen tussen etnische groepen in Rotterdam

De aanslagen in Brussel brengen het terrorisme akelig dichtbij. Zeker door de twee politie-invallen in Rotterdam die mogelijk verband hielden met de aanslagen. Dit leidt niet alleen tot een algemeen gevoel van onveiligheid maar kan ook zorgen voor spanningen tussen etnische groepen in de stad. Is de multiculturele samenleving van Rotterdam hiertegen bestand?

RADAR heeft in 2012 onderzoek gedaan naar de interetnische verhoudingen en spanningen in en om Rotterdam. Voor de stad Rotterdam was de voornaamste conclusie dat de gemeenschappen weliswaar niet tegenover elkaar staan, maar ook niet met elkaar leven.

Onzichtbare breuklijnen

De onzichtbare breuklijnen langs etnische scheidslijnen vormen op zichzelf geen gevaar. Wel tonen ze een kwetsbaarheid aan in de sociale samenhang en kunnen in veranderende omstandigheden een andere betekenis krijgen. Een breuklijn tussen ‘ons’ en ‘hen’ kan veranderen in een diepe kloof of een versterkte muur.

Trigger events

Dat zagen we dit jaar bijvoorbeeld door de komst van vluchtelingen en de komst van het AZC op Zuid. Maar ook de komst van een moskee of een terroristische aanslag kan tot verdeeldheid leiden. Net als (structurele) discriminatie, stereotypering of polemische taal van politici en opiniemakers. We noemen zo’n gebeurtenis een ‘trigger event’: een opzichzelfstaande gebeurtenis die andere acties of gebeurtenissen in gang zet. Denk aan de eerste dominosteen, die valt.

Voorspelbaar

Trigger events zijn niet altijd voorspelbaar of volledig beheersbaar. Het is belangrijk om actuele kennis te hebben van bestaande breuklijnen in een stad of wijk, zodat je kunt anticiperen en interveniëren indien een trigger event zich voordoet. Twee mogelijke trigger events van dit jaar zijn al te voorspellen.

Zwarte Piet

Het is aannemelijk dat vanaf september voor- en tegenstanders van Zwarte Piet elkaar en de samenleving proberen te overtuigen van hun gelijk. In het verlengde daarvan zal het racismedebat op verschillende niveaus gevoeld en gevoerd worden.

Minder, minder

Ook zal de gerechtelijke uitspraak in het proces over de ‘minder, minder, minder’ uiting van Geert Wilders, ongeacht de uitkomt, mensen onderling diep verdelen. Voor de een is de rechtszaak zelf al een gotspe, voor de ander is geen uitspraak streng genoeg. Een tussenpositie lijkt ver te zoeken.

De meeste mensen vinden verdeeldheid onaangenaam en zullen onderwerpen en confrontaties zoveel mogelijk uit de weg gaan. Maar ze zijn niet altijd te vermijden.

Tegen stootje bestand

Het goede nieuws is dat de meeste breuklijnen wel tegen een stootje bestand zijn. Na de opschudding wordt er een nieuw evenwicht gevonden. Dat zaken niet escaleren is vooral te danken aan beleid gericht op inclusie, gelijke kansen voor alle Rotterdammers, goede lokale netwerken en sociale initiavenen, zo blijkt uit internationaal onderzoek. In landen om ons heen is deze protectie minder goed geregeld en komen escalaties vaker voor.  Het werk van de sociale professionals is de lucht in de airbag die ons beschermt tegen ongelukken op de maatschappelijke snelweg.  Ga daar dus vooral mee door!

Een lijst met artikelen