Verslag: ‘Transgenderouderen hebben jaren moeten knokken tegen onbegrip’
“Ik was 65 en direct een oude dame, terwijl ik ook graag een dame van 30 of 40 had willen zijn”. Aan het woord is Sofie, een van de transgenderouderen die hun verhaal vertellen op het mini-symposium Nieuwe Namen, dat 24 mei 2018 plaatsvindt in Rotterdam. Professionals, transgenderouderen en andere belangstellenden wisselen een middag lang kennis uit over de positie van transgenderpersonen en -ouderen in het bijzonder, met als grand finale de presentatie van het boek Nieuwe Namen van Eveline van de Putte.
Jazzclub Bird barst zo’n beetje uit zijn voegen vanwege de belangstelling. Rotterdamse professionals, transgenderouderen en andere belangstellenden nemen plaats op de houten banken. De sfeer is er een van oude bekenden onder elkaar. Er wordt veel begroet, gezwaaid en geroepen. Abigail I. Norville is uitgenodigd voor het openingswoord. De directeur HR, Communicatie en Juridische Zaken van de gemeente Rotterdam laat weten dat ze de doelgroep niet persoonlijk kent. “Ik weet wel wat het is om er niet bij te horen”, zegt ze en vertelt over haar “liefdevolle strijd voor een inclusieve gemeente Rotterdam.”
Rand van de samenleving
Pervers, gestoord en in het beste geval een diepgewortelde waan. Het zijn enkele kwalificaties die aangeven hoe vlak na de Tweede Wereldoorlog over transgenderpersonen werd gedacht, schetst historicus Alex Bakker. Voor openlijke transgenderpersonen was alleen plaats aan de rand van de samenleving, een normaal leven zat er niet in. In de jaren zeventig begon de beeldvorming te veranderen, mede onder invloed van de arts Otto de Vaal, die aan de wieg stond van de transgenderzorg. 2014 noemt Bakker het kanteljaar. Door de invoering van de transgenderwet hebben veel transgenderpersonen hun geslachtsregistratie laten wijzigen en kwam er ook meer publieke belangstelling.
Zoeken naar ware identiteit
Ontwikkelingspsycholoog Thomos Wormgoor, die zichzelf introduceert met “ik was 31 jaar vrouw en 31 jaar man”, houdt een warm pleidooi voor psychologische hulp. Aan de hand van verschillende cases laat hij zien welke obstakels transgenderpersonen kunnen tegenkomen bij de zoektocht naar hun ware identiteit of de vormgeving daarvan. Dat kan al op jonge leeftijd beginnen: “Kinderen zijn zich al heel bewust van verwachtingen van de buitenwereld. Als dit niet klopt met je eigen gevoel, kan verwarring en onzekerheid bestaan. Het geeft een kras op het zelfbeeld, waardoor een ontwikkelingsrisico ontstaat.”
Hoe veilig is Rotterdam
In het panelgesprek gaat het onder andere over de vraag hoe veilig Rotterdam is voor transgenders. Iris van der Graaf van het Transcafé: “Rotterdam is een veilige stad, maar heeft ook een minder prettige kant.” Een agente van Roze in Blauw roept op om incidenten te melden. “Meldingen die we binnenkrijgen zijn heel heftig, maar we ontvangen er weinig. We proberen de drempel om te melden laag te houden. Sommige collega’s kunnen weleens onhandig reageren, maar je kunt altijd bij Roze in Blauw terecht.”
Transitieverlof?
Volgende vraag: moet er zoiets komen als transitieverlof? “Ja”, zegt Elise van Alphen, directeur van Transgender Netwerk Nederland. “Het zou goed zijn als er financiële compensatie komt voor mensen die in transitie gaan en dat ze verlof krijgen om goed te herstellen. Op dit moment is er veel onduidelijkheid, vaak worden ze ontslagen of weggepest.”
Over de toekomst van transgenderouderen zijn de meeste panelleden positief, al valt er nog genoeg werk te verzetten. Dinah de Riquet van Trans United hoopt op een buddysysteem, waarbij jongeren ondersteuning bieden aan transgenderouderen.
Levensverhalen
De presentatie van het boek Nieuwe Namen is waar veel aanwezigen op hebben gewacht. Auteur Eveline van de Putte heeft de levensverhalen van transgenderouderen opgetekend. Transseksuelen, travestieten, crossdressers, transvrouwen en transmannen vertellen openhartig over hun zoektocht naar hun ware identiteit en het proces van eindelijk zichzelf worden. Van andere transgenderouderen maakte Van de Putte samen met Erik Alkema videoportretten. Enkele geportretteerde en geïnterviewde transgenderouderen zitten in de zaal. Ze luisteren aandachtig als Eveline zich een ware verhalenverteller toont en haar boek introduceert met een verhaal over een Indianenjongen met een moederhart. Na het officiële programma groeit de rij voor de tafel waar Eveline signeert in rap tempo.
Schipbreuk
“Het zijn vooral de jonge transgenders die in de media aan het woord komen en praten over hun transitie, merkt Paula Vennix van de vereniging Gender Diversiteit op. “Terwijl het de ouderen zijn die een levensverhaal hebben te vertellen. Zij hebben moeten knokken tegen jaren van onbegrip en discriminatie. De succesvolle transgenderpersonen wisten tussen de klippen door te laveren. Andere leden schipbreuk, hen zien we niet terug in dit boek.”
Nieuwe Namen is verkrijgbaar op de website van Uitgeverij De Brouwerij Brainbooks
In de media:
Een lijst met artikelen
-
Nieuw in de Kennisbank: “Diversiteit en Emancipatie”
Gepubliceerd op: -
“Een handicap hoeft geen beperking te zijn”
Gepubliceerd op: