Direct naar inhoud

Verslag: Intersectionaliteit in het onderwijs – verdieping tijdens digitaal Kennisatelier

Gepubliceerd op:

Gender, etniciteit, seksuele gerichtheid, sociaaleconomische positie: het zijn allemaal factoren die van invloed zijn op specifieke ervaringen van mensen in de maatschappij. Maar hoe hangen al deze elementen samen in de identiteit van leerlingen? Om daar meer inzicht in te krijgen, organiseerde IDEM Rotterdam een digitaal Kennisatelier over intersectionaliteit in het onderwijs.   

Ruim twintig professionals zochten de verdieping op tijdens het digitale Kennisatelier ‘Intersectionaliteit in het onderwijs’ op 10 juli 2020. IDEM-onderzoeker Afiah Vijlbrief opende het online Kennisatelier met een korte introductie over het complexe en gelaagde begrip, dat haar oorsprong vindt in de jaren tachtig in de Verenigde Staten. Rechtenhoogleraar Kimberlé Crenshaw introduceerde het begrip om te kunnen nadenken over identiteitsdimensies als verschillende assen die elkaar kruisen. Afiah geeft een voorbeeld: “Als queer persoon van kleur, bijvoorbeeld, word je ten eerste gecategoriseerd op je huidskleur als zwart. Daarnaast word je gezien als vrouw. Als je met een vrouw samen bent, word je gecategoriseerd als lesbisch. Als mens kun je allerlei verschillende identiteiten hebben die elkaar kruisen of overlappen. Tegelijkertijd kun je daardoor te maken krijgen met verschillende manieren van uitsluiting.”  

Mensen die tot (een van de) gestigmatiseerde groepen in de samenleving behoren, zullen dit herkennen. Mensen die zich identificeren met wat als norm wordt gezien (witte, cisgender, heteroseksuele hoogopgeleide man) zullen het over het algemeen lastiger vinden om zich in te leven, omdat zij minder tot geen discriminatie ervaren. “Het is dus belangrijk om je af te vragen wat je eigen identiteiten zijn en wat deze betekenen voor je eigen positie”, zegt Afiah ter afsluiting van de introductie.  

Jerry Afriyie pleit voor maatwerk in het onderwijs 

Dichter en frontman van Kick Out Zwarte Piet Jerry Afriyie was de eerste spreker van het digitale kennisatelier. Hij benadrukt dat geen enkele persoon in maar één hokje valt. Al bij het opgroeien zit je in een bepaalde bubbel, of in meerdere bubbels. “In hoe meer bubbels je zit, hoe bewuster je wordt en hoe sneller je tot voortschrijdend inzicht komt”, zegt hij. Vooral het onderwijs is de plaats om kinderen van meerdere ‘bubbels’ te laten kennisnemen. “Er kan tijdens geschiedenis best over de gouden eeuw gepraat worden, maar niet zonder de slavernij te behandelen”, vertelt Jerry. “Het blijven vertellen van maar een kant van het verhaal, dat past niet meer bij deze tijd. Het is belangrijk dat we het hele verhaal vertellen, dat mensen van kleur met meerdere onderdrukkingsmechanismen te maken krijgen en dat we bestaan uit zoveel meer dan alleen onze huidskleur.” 

Lisa McCray: een niet-inclusieve opleiding kan erg demotiverend zijn 

Voormalig productieleider van het HipHopHuis Lisa McCray, die een bijdrage leverde aan het eerste Kennisatelier over intersectionaliteit op 18 februari, was aanwezig om de documentaire A seat at the table te bespreken, die zij samen met studiegenoten tijdens haar studie had gemaakt. De documentaire laat zien hoe lastig het is voor studenten om intersectionele onderwerpen te bestuderen als docenten (veelal tot de norm behorend) het belang van het onderwerp niet inzien. “Je verwacht dat op een culturele opleiding wel verder wordt gekeken dan alleen met een westerse bril, maar het is ontzettend vreemd als dat niet zo blijkt te zijn. Een niet-inclusieve opleiding of school kan erg demotiverend zijn voor studenten die buiten de norm vallen.” 

Break-outrooms: verder in gesprek 

De deelnemers gingen na deze sprekers in break-outrooms in kleinere groepen verder in gesprek over het thema. Ze vroegen zich af hoe de representatie tijdens hun eigen schooltijd was, hoe die nu is en hoe het beter kan. “Verschillende groepen mensen ervaren dezelfde problemen, maar spreken dit niet uit. Racisme is een voorbeeld: stel dat de Marokkaanse gemeenschap zich ook uitspreekt voor de Black Lives Matter-beweging, omdat ze allemaal met discriminatie te maken krijgen. Daar zouden we graag verandering in willen zien.” 

Een lijst met artikelen