Supertrots op je label of liever gewoon jezelf zijn

Model Loiza Lamers is trots op haar label als transvrouw, acteur Fahd Larhzaoui ziet het nut niet van een label en wil juist gewoon zichzelf zijn en Anita Nanhoe, voorzitter van Rotterdam Pride, denkt dat labels een bijdrage leveren aan de zichtbaarheid en daarmee ook de veiligheid van de lhbtqi-gemeenschap (lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgenders, queers en mensen met een intersekse conditie).

De conferentie Rotterdam Unlabelled, de praktijk van seksuele- en genderdiversiteit die plaatsvindt op 22 september 2016, aan de vooravond van Rotterdam Pride, gaat over de vraag of labels van nut zijn of de lhbtqi-gemeenschap juist in de weg zitten. In de zaal van Het Nieuwe Instituut zit een divers publiek, waaronder hulpverleners en professionals uit het onderwijs, de welzijnssector en het bedrijfsleven.

Persoonlijke worsteling

Wethouder Ronald Schneider onderstreept in zijn openingswoord dat in Rotterdam iedereen zichzelf moet kunnen zijn, ongeacht hoe hij of zij zichzelf labelt. De wethouder houdt het publiek voor dat diversiteit lang niet altijd makkelijk is en kan leiden tot een persoonlijke worsteling, bijvoorbeeld wanneer de eigen seksuele gerichtheid in strijd is met geloofsopvattingen. Deskundigheidsbevordering van hulpverleners en professionals is, volgens de wethouder, van groot belang. Verder richt Schneider de aandacht op de Verklaring van Dordrecht van het Transgender Netwerk Nederland (TNN). Met dit document kunnen werkgevers laten zien dat ze zich willen inzetten voor een veilige werkomgeving voor transgenders. Schneider zegt toe de verklaring in te brengen bij het Rotterdams Platform tegen Arbeidsdiscriminatie, waarin ook de gemeente participeert.

Indringend gesprek over homoseksuele zoon

De conferentie had geen betere inleiding kunnen krijgen dan de theatervoorstelling ‘Gaia, een moeder’. In een gesprek tussen moeder en dochter wordt duidelijk hoe de moeder worstelt met de liefde voor haar homoseksuele zoon, Raoul. Het indringende verhaal is gericht op bi-culturele ouders – vaak zit de zaal vol moeders – en moet homoseksualiteit bespreekbaar maken. De vertwijfeling van de moeder over ‘wat dit land met hem gedaan heeft’ en ‘dat ze nog liever wilde dat hij ernstig ziek was want dan kon ze tenminste voor hem zorgen’, maakt ook diepe indruk op het publiek van de conferentie.

“Prachtige voorstelling, goed gespeeld en mooie teksten. Het kwam enorm bij me binnen. Toen ik op latere leeftijd uit de kast kwam, stond mijn moeder ook zo voor me. Ze moest kiezen tussen mijn vader en mij en koos voor mijn vader. Later is het weer goed gekomen. Sommige dingen hebben tijd nodig.” – Rob de Vries, roze ouderen Humanitas.

Label belangrijk voor zichtbaarheid

Voorzitter Anita Nanhoe van Rotterdam Pride zegt nooit een label te hebben gewild, “maar na Orlando wist ik het even niet: veiligheid en zichtbaarheid beginnen bij een label.” En net als in haar eigen boek ‘Liefdevolle omarming & resolute verstoting’ gaat het hierbij niet alleen om dreiging van buitenaf maar evengoed om veiligheid in je eigen hoofd. Een ander boek waar ze de aandacht op vestigt is ‘Mijn leven in drijfzand’. Dit autobiografische verhaal gaat over Radjesh die thuis wordt mishandeld, wegloopt en in de prostitutie belandt. Met hulp van een maatschappelijk werker weet hij zijn leven weer op de rit te krijgen maar dan beginnen de problemen pas echt. Zijn oude leven blijft hem achtervolgen. Anita Nanhoe vertelt dat het verhaal zich in Rotterdam afspeelt. “We zijn arrogant geworden en denken dat het hier nu veilig is voor iedereen.”

Topmodel Loiza is trots op haar label

Keynotespreker Loiza Lamers laat er geen misverstand over bestaan dat ze trots is op haar label als transvrouw. “Het label heeft me zeker in het begin heel erg geholpen. Ik voelde me begrepen en ik zag dat er ook anderen waren met hetzelfde label. Je krijgt het label toch, of het nou goed voor je is of niet.”

Loiza Lamers vertelt dat het al vroeg duidelijk was dat het speelgoed van haar zusje een grotere aantrekkingskracht op haar had. Op 7-jarige leeftijd ging ze in meisjeskleren naar school om haar klasgenoten duidelijk te maken dat ze van binnen een meisje is. Door haar verhaal te vertellen en zich kwetsbaar op te stellen, is het Loiza Lamers naar eigen zeggen gelukt om respect te krijgen voor wie ze is. Alleen bij Holland’s Next Topmodel, de verkiezing die ze als eerste transvrouw won, liet ze aanvankelijk niks los over haar achtergrond, omdat ze het op eigen kracht wilde doen. Maar ze realiseerde zich al snel dat zoiets moeilijk geheim te houden is als ze eenmaal op tv verschijnt. Uiteindelijk pakte het ook hier positief uit: “Ik werd een stuk interessanter, het heeft mijn deelname versterkt.”

Op de vraag of ze met 7 jaar niet te jong was om het transitieproces in te gaan, antwoordt Loiza Lamers dat ze nooit heeft getwijfeld. “Er zijn mensen geweest die hebben gezegd dat het ‘maar een fase is’ en dat ‘het wel weer over waait’, maar ik ben blij dat ik de ruimte heb gekregen om mijn eigen pad te volgen.” Loiza Lamers zegt zich goed te beseffen dat ze ‘een succesverhaal’ is. “Ik ben als kind al fantastisch opgevangen. Veel transgenders hebben het een stuk moeilijker.”

“Uiterlijk speelt wel degelijk een rol of je door de samenleving wordt geaccepteerd. Tegenover het verhaal van Loiza, staan veel transgenders die het een stuk zwaarder hebben en regelmatig te maken krijgen met beledigingen en bedreigingen.” – Pim Esser van het politieteam Roze in Blauw.

Meningen over labels lopen uiteen

Bij de paneldiscussie blijkt dat de opvatting over labels divers zijn. Acteur en theatermaker Fahd Larhzaoui ziet het nut niet van een label, maar wil gewoon zichzelf zijn. Rob Stoop, senior trainer bij RADAR, zegt dat hij uiteindelijk de voorkeur aan een label gaf omdat hij moe werd van het gezeur dat hij uit de kast moest komen. Anita Nanhoe wist niet dat er zoiets bestond als een label. Ze was heteroseksueel opgevoed. Dat ze zich destijds niet aangetrokken voelde tot mannen en voornamelijk vriendinnen had, daar verbond ze geen consequenties aan. “Je moet het wel herkennen.”

Deelnemers aan de conferentie wordt gevraagd een mini-enquête in te vullen op de Facebookpagina van IDEM Rotterdam. Een absolute meerderheid is het eens met de stelling: Op de stelling ‘een label krijg je niet van anderen opgeplakt maar kies je zelf’ antwoordt een absolute meerderheid: soms, voor een groot deel bepaal je het zelf, maar sommige labels raak je niet kwijt. Van de overige antwoorden is de meerderheid het niet met de stelling eens.

Bijspijkeren in de kennislabs

In de kennislabs krijgen deelnemers de kans om hun kennis bij te spijkeren. Er zijn bijeenkomsten over inclusief denken, werken met bi-culturele lhbt’s, transgenders, veilig onderwijsklimaat, mensen met een intersekse conditie, mannenemancipatie en uit de kast komen bij je familie. Bij het kennislab over een veilig onderwijsklimaat maken deelnemers kennis met oefeningen voor leerlingen van middelbare scholen, die vaak tot doel hebben om de zaken eens door de ogen van een lhbt-er te bekijken.

“Het is belangrijk dat het onderwerp diversiteit een structurele plek krijgt in het onderwijs. Het gaat niet alleen om geaardheid maar het is veel breder, namelijk: kunnen zijn wie je bent” – Ronald Bakker, directeur van de Montessorischool Kralingen.

Afsluiting in stijl

De conferentie wordt in stijl afgesloten met de presentatie van het kunstwerk Amsterdam Rainbow Dress, waarin de vlaggen zijn verwerkt van landen waar homoseksualiteit bij wet is verboden. Ook worden deelnemers uitgenodigd om de expositie The Life Fair in Het Nieuwe Instituut te bezoeken. Tot slot wordt programmamaker Helen Mijnals gevraagd de conferentie samen te vatten. Mijnals zegt dat we labels niet mogen verwarren met wie we echt zijn. “Ik heet Helen, maar ik ben geen Helen… ik ben een mens.”

Een lijst met artikelen