Moreel appel voor veilige opvang van lhbt-vluchtelingen

“Wij willen graag met alle COA-locaties samenwerken om de veiligheid om jezelf te kunnen zijn te waarborgen. We doen een moreel appel op u om het COA te faciliteren.” Dit schreven 69 organisaties en individuen op 14 april aan staatssecretaris Dijkhoff, waaronder Rotterdamse organisaties zoals The Hangout 010. Het moreel appel is het resultaat van gesprekken over (on)veilige opvang van lhbt-vluchtelingen tussen deelnemers aan het landelijke lhbt-congres  van Movisie in april 2016.

Discriminatie en geweld tegen lhbt-vluchtelingen

Discriminatie van en geweld tegen lhbt-vluchtelingen is een onderwerp dat veel discussie uitlokt. Een deel van deze vluchtelingen wordt gepest, gediscrimineerd of is slachtoffer van geweld door andere asielzoekers in de opvangcentra van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Ook personeel van het COA maakt zich schuldig aan stigmatiserende en discriminerende opmerkingen, die bovendien de veiligheid van lhbt-vluchtelingen in gevaar kunnen brengen.

Aparte opvang?

In reactie op incidenten in opvangcentra vraagt minister Bussemaker eind december vorig jaar in een brief aan de regenbooggemeenten van Nederland om aandacht voor de veiligheid van lhbt-vluchtelingen. Ze benadrukt dat deze groep vraagt om maatwerk, en noemt voorbeelden van aparte opvang in Amsterdam en Zaanstad ‘inspirerend’. Deze visie is anders dan de opvatting van het kabinet en van sommige lokale overheden, waaronder Rotterdam. Zo is burgemeester Aboutaleb tegen aparte opvang, omdat hij vindt dat deze ‘isolatie’ van lhbt-vluchtelingen onwenselijk is. In Rotterdam heeft Stichting Humanitas een particulier initiatief gestart voor de opvang van lhbt-vluchtelingen.

Nuance in dilemma en oplossing

Tijdens het Movisie lhbt-congres  werd duidelijk dat het probleem veel genuanceerder is dan ‘voor of tegen aparte opvang’. Heleen Schols van de gemeente Amsterdam en Niels van der Spijk van COC Leiden benadrukken in een panelgesprek dat aparte opvang soms wel en soms niet aan te bevelen is. Dit hangt af van verschillende factoren, zoals de mogelijkheid om aparte opvang binnen het opvangcentrum te regelen en de wensen van de lhbt-vluchtelingen zelf.

Na enkele incidenten heeft de gemeente Amsterdam een aantal lhbt-vluchtelingen ondergebracht op een aparte locatie, maar inmiddels is de gemeente en het COA in Amsterdam overgegaan op het opvangen van lhbt-vluchtelingen in een aparte vleugel van een Amsterdamse COA-locatie, geeft Heleen Schols aan. Op deze manier kan de veiligheid van lhbt-vluchtelingen gewaarborgd worden en blijft het COA verantwoordelijk voor de opvang.

“Aparte opvang binnen een COA-locatie is geen oplossing voor gevallen waarin lhbt-vluchtelingen te maken krijgen met discriminatie op grote schaal binnen een locatie”, brengt Niels van der Spijk naar voren. Deelnemers uit het publiek wijzen er daarnaast op dat niet alle lhbt-vluchtelingen voor een aparte opvang kiezen, omdat ze om verschillende redenen niet op deze manier met hun gender-identiteit en seksualiteit om willen gaan. Ook komt het voor dat vluchtelingen niet gescheiden willen worden van hun van familie of bekenden, en daardoor liever in de reguliere opvang blijven.

Aandacht voor betere opvang

Het gevaar bestaat dat vluchtelingen en migranten allemaal weggezet worden als homo- en transfoob. Dit strookt niet met ervaringen van sommige aanwezigen op het Movisie-congres. Het is daarom belangrijk om samen met vluchtelingen en migranten aandacht te blijven vragen voor betere opvang  in het algemeen, en veilige opvang specifiek voor lhbt-vluchtelingen.

Lhbt-vluchteling voorop

Dagvoorzitter Mounir Samuel herhaalt tijdens de afsluiting van het congres dat de stem en wensen van lhbt-vluchtelingen zelf centraal moeten staan. Wat zijn hun behoeften? Welke veiligheidsstrategieën werken het beste voor hén? Op deze vragen kunnen verschillende antwoorden komen, legt Heleen Schols uit. Het is vervolgens aan de gemeente en het COA om daar zo goed mogelijk in te voorzien.

Een lijst met artikelen