Bankzaken, contact met de overheid, videobellen met je kinderen: digitale vaardigheden zijn noodzakelijk. Het Netwerk Digitale Inclusie 55+ Rotterdam wil 55-plussers in Rotterdam ondersteunen om volwaardig mee te kunnen doen. Of dat nu is door middel van cursussen geven, of begeleiding van persoonlijke digicoaches. IDEM Rotterdam sprak met Merit van Breukelen, projectleider digitale inclusie.
Wie zitten er achter het Netwerk Digitale Inclusie 55+ Rotterdam?
Het Netwerk Digitale Inclusie bestaat uit meer dan 35 organisaties in Rotterdam, die gezamenlijk de ambitie hebben om 55-plussers te ondersteunen bij digitale uitdagingen. Het gaat om een brede samenstelling van organisaties, zoals de bibliotheek, verschillende welzijnsorganisaties, de Ouderenbond, onderwijsinstellingen zoals Albeda en commerciële organisaties, als de Rabobank.
Het doel van het netwerk is dat er meer samenwerking ontstaat tussen die organisaties op dit thema. We delen kennis, zorgen dat we van elkaar weten wat er gebeurt en welke initiatieven er zijn. Dat doen we op zowel stedelijk als gebiedsniveau. De aanpak per gebied is belangrijk, omdat er demografische verschillen zijn per gebied. Verder werken we aan pilots, zoals meertalige digicoaches. Mensen die in hun eigen taal ondersteund worden, voelen zich daar vertrouwder bij. Andere pilots gaan over online bankieren, in samenwerking met de bank. Of met scholen, waarbij studenten ouderen helpen met beeldbellen. Als die pilots geslaagd zijn, zorgen we ervoor dat we ze borgen in het netwerk.
Hoe gaat het Netwerk Digitale Inclusie 55+ Rotterdam te werk?
Als mensen digitaal mee willen doen, moeten zij een aantal stappen doorlopen. De eerste stap is dat mensen gemotiveerd moeten zijn om te starten. We hebben een aantal trajecten, waarbij we mensen op een laagdrempelige manier in aanraking laten komen met digitale mogelijkheden. We sluiten aan bij bestaand aanbod, zoals workshops bloemschikken en breien, en leggen dan uit dat mensen thuis op YouTube allerlei instructiefilmpjes kunnen bekijken. Op die manier proberen we interesse te wekken. Mensen hebben toch eerder weerstand als het vanuit een gevoel van ‘moeten’ begint, zoals bij internetbankieren bijvoorbeeld. We willen laten zien dat internet ook leuk kan zijn!
De tweede stap is het wegnemen van drempels. Dat kunnen financiële drempels zijn, bijvoorbeeld niet genoeg geld om een laptop te kopen, of een drempel als angst of schaamte. We proberen na te gaan hoe we die drempels zoveel mogelijk kunnen wegnemen.
De derde stap is het daadwerkelijk aanleren van digitale vaardigheden. Denk aan workshops, een-op-eenbegeleiding, kortdurende trainingen of echte cursussen. Het kan om de basis gaan, ‘hoe ga ik om met een computer’ of ‘hoe ga ik op internet’, maar het kan ook gaan over de digitale overheid, hoe bereik je je patiëntenportaal. De organisaties die meedoen bieden een heel breed palet aan mogelijkheden.
De laatste stap is dat mensen vertrouwd raken met hun aangeleerde vaardigheid. Het blijft spannend en mensen snappen vaak niet meteen hoe het precies werkt. Door bijvoorbeeld een hulplijn blijven we mensen ondersteunen.
Is het echt alleen voor 55-plussers, of kunnen anderen ook aansluiten?
Het Netwerk is onderdeel van het programma ‘Samen ouder en wijzer’. Dit is een programma vanuit de gemeente Rotterdam en is gericht op de doelgroep 55+. Het is heel belangrijk dat ook zij mee kunnen doen in de samenleving, daarom richten wij ons alleen op die groep. De partners afzonderlijk hebben vaak wel aanbod voor bredere doelgroepen.
Waar hebben 55-plussers het meeste baat bij?
Digitale vaardigheden is een heel breed begrip. Als we sec kijken, hebben zij het meeste baat bij verplichte zaken, zoals contact met de overheid of patiëntinformatie ophalen. Dit soort zaken wordt steeds moeilijker als je niet digitaal vaardig bent. Veel ouderen vertrouwen daarom op hulp uit de omgeving, wat weer gevoeligheden rondom privacy met zich meebrengt. Er moet daarom eigenlijk altijd een alternatief zijn.
Wat is het grootste misverstand als het gaat om digitalisering en 55-plussers?
Een aanname die je vaak hoort is dat ouderen niets digitaal willen. Dat is vaak te kort door de bocht. Mensen hebben te maken met drempels, of slechte ervaringen. Dan denken ze al snel ‘laat maar’. Soms hebben ouderen zelf ook een verkeerd beeld over wat er wel en niet onder valt: ik sprak laatst een mevrouw die ‘niets digitaal wilde’, maar ondertussen had ze wel Whatsapp en deed ze iets met online bankieren. Daarom is het belangrijk om door te vragen, omdat mensen niet altijd duidelijk kunnen aangeven welke hulp ze precies nodig hebben. Er moet bekeken worden wat nodig is op basis van hun persoonlijke motivatie.
Wat kun je als professional doen als je bijvoorbeeld oudere cliënten hebt die tegen digitale problemen aanlopen?
Ten eerste kun je op https://rotterdam.hetinformatiepunt.nl/ al het aanbod van organisaties op dit thema vinden. Hier kun je zien wat er allemaal is en naar wie je kan doorverwijzen. Daarnaast starten we in de centrale bibliotheek een digitaal informatiepunt. Later komt dit ook op meer locaties. Hier kunnen mensen terecht met hun eerste vraag, waarna tijdens een gesprek blijkt welke ondersteuning nodig is.
Wat kun je als organisatie doen om digitaal inclusiever te worden?
Er wordt gelukkig steeds meer aandacht besteed aan digitale vaardigheden op de werkvloer. Vooral de groep werkenden van 55 tot 67 komt uitdagingen tegen in hun werk. Vaak kunnen zij hun taken prima uitvoeren, maar als er iets verandert wordt het lastig. Vaak voelen deze mensen schaamte, ze vinden het lastig om toe te geven dat ze hulp nodig hebben. Een mooi voorbeeld voor een oplossing is te vinden in het Franciscus Gasthuis. Zij zetten digicoaches in om medewerkers te ondersteunen als zij ergens moeite mee hebben. Het is dus belangrijk om niet alleen te faciliteren, maar ook specifiek te kijken welke ondersteuning jouw mensen nodig hebben om digitaal mee te kunnen.
Meer weten?
IDEM Rotterdam organiseert binnenkort een Kennisatelier over digitale inclusie. Meld je aan voor ons netwerk en je ontvangt automatisch uitnodigingen voor onze bijeenkomsten (check ook je spam/inbox overig).