Kleine baantjes slecht voor economie

De werkloosheid in Nederland daalt. Dat goede nieuws werd onlangs wereldkundig gemaakt. Tegelijkertijd werd eraan toegevoegd dat veel inwoners graag meer uren willen werken. Achter die ogenschijnlijke tegenstrijdigheid, schuilt een fors economisch en sociaal probleem.

De werkloosheidscijfers zijn laag omdat veel mensen buiten de statistieken vallen. Wie als kleine zelfstandige aan de slag gaat of een kleine betaalde baan heeft, wordt niet meegeteld als werkloze. Dit verklaart direct waarom zoveel wérkende Nederlanders – zelfstandigen en mensen in loondienst – graag meer uren willen werken. Ze zijn zowel beschikbaar voor de arbeidsmarkt als bereid om meer uren te werken.

Werkende armen

Onderbenut arbeidspotentieel, in het Engels underemployment, is meer dan een disbalans in vraag en aanbod naar werk. Het is een economische en sociale kwestie. In het gunstigste geval betekent underemployment dat mensen onvoldoende inkomsten hebben voor hun gewenste levensstandaard. Maar voor een groep betekent het dat ze onvoldoende inkomsten hebben om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Dit zijn de werkende armen.

Onverzekerd en geen pensioenopbouw

Deze arbeidsmarktsegmentatie kan op termijn grote gevolgen hebben. Brussel wijst Nederland expliciet op deze gevaren. Door onderbenutting kunnen veel zelfstandigen zich geen verzekering tegen arbeidsongeschiktheid permitteren. Ook bouwen ze onvoldoende pensioen op. Voor mensen met een klein contract zijn de arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioenopbouw evenmin dekkend. De armoede onder deze beide groepen zal toenemen als ze door ziekte of na de pensioengerechtigde leeftijd niet meer (kunnen) werken.

Sociale ongelijkheid

De Europese Commissie ziet onderbenutting als een economisch probleem omdat het de houdbaarheid van het sociale zekerheidsstelsel onder druk zet. Het is bovendien een sociaal probleem omdat underemployment vooral de sociaaleconomisch kwetsbaren raakt, zoals vrouwen en migranten. Als onderbenutting niet doeltreffender wordt aangepakt, neemt niet alleen de sociale ongelijkheid in Nederland toe maar komen ook emancipatie- en integratiedoelstellingen onder druk te staan.

Een lijst met artikelen