DENK met vier zetels in de gemeenteraad, Aboutaleb die de regering oproept excuses aan te bieden voor het slavernijverleden, strafbaar stellen van straatintimidatie en hernieuwde politieke aandacht voor lhbti-acceptatie. 2018 stond bol van de ontwikkelingen op het gebied van de IDEM-thema’s integratie, discriminatie, vrouw/man-emancipatie en lhbti-emancipatie. Onderzoeksteamleider Rob Witte kijkt terug op het afgelopen jaar, maar blikt stiekem vooral vooruit.
Diversiteit aan de Maas
“Het grootste onderzoeksproject van het afgelopen jaar was de rapportage ‘Diversiteit aan de Maas’, waarin een overall-analyse werd gemaakt van de veertien Gebiedsbeelden. Hiervoor zijn afgelopen jaren in ieder stadsgebied tientallen gesprekken gevoerd over de IDEM-thema’s. Een van de belangrijkste conclusies uit het rapport is dat er nog behoefte blijkt te zijn aan kennis op bepaalde thema’s. Sommige professionals weten bijvoorbeeld maar weinig over transgender personen, waardoor signalering van problemen of hulpverlening niet adequaat is. Maar soms hebben we geconstateerd dat professionals zelf met vooroordelen kampen of zich zelfs discriminerend uitlaten.”
Vooruitblik: Gebiedsbeelden 2.0
“Met alle opgedane kennis gaan de onderzoekers en netwerkers in 2019 terug de gebieden in. Voor de Gebiedsbeelden 2.0 bekijken we wat professionals doen om de gebleken kennisachterstand op te krikken. We zijn nog bezig om het plan precies vorm te geven, maar het is in ieder geval van belang om niet alleen de individuele professionals aan te spreken. Er wordt namelijk vaak door organisaties geen prioriteit gegeven aan de IDEM-thema’s. Dan kun je als individu nog zo hard je best doen, maar dan wordt het lastig om ergens structureel aandacht voor te vragen of verandering in te brengen.”
Netwerken galore
“We luisteren goed naar signalen. De netwerkers zijn continu bezig om te inventariseren waaraan behoefte is. Op basis van die input bepalen we ook de onderzoeksonderwerpen en de thema’s voor de Kennisateliers. Zo bleek afgelopen jaar dat er een grote behoefte was aan informatie over moslimdiscriminatie. Het onderzoeksteam heeft hier een Kenniskaart over samengesteld, waarna de netwerkers in samenwerking met SPIOR een Kennisatelier organiseerden om moslimdiscriminatie met de partners te bespreken.”
Meer aandacht voor tegengaan racisme
“Komend jaar moet er meer nadruk gelegd worden op het tegengaan van racisme. Huidskleur en/of afkomst is nu eenmaal de grond op basis waarvan het meest gediscrimineerd wordt. Rond de gemeenteraadsverkiezingen in maart, waar Sylvana Simons met haar partij aan meedeed in Amsterdam, werd de polarisatie in het hele land steeds heftiger. Met de intocht van Sinterklaas in november werd een nieuw dieptepunt bereikt – vooral in Eindhoven, Tilburg en Rotterdam. Hier bleek zelfs de rechtstaat te worden ondermijnd, omdat anti-Pieters het demonstreren onmogelijk werd gemaakt. Het demonstratierecht is een van de grondrechten van de democratie. Naast de racistische en ook seksistische uitingen vormde dit een bedreiging van de rechtstaat. Daarom mag 2019 van mij het jaar worden van antiracisme én de rechtstaat.”
Goed en slecht tegelijk
“Ondanks deze serieuze toestanden, staat Nederland er niet slecht voor. Tenminste, als je de situatie vergelijkt met andere landen. Er zijn geen gigantische rellen waardoor de ME continu op de been is. Bedreigingen en geweld zijn er echter wel. Tegelijkertijd is het vreselijk dat bijvoorbeeld homoseksuele mannen nog steeds het gevoel hebben dat ze niet hand in hand over straat kunnen, uit angst voor scheldpartijen of mishandeling. Het is heel dubbel: ten opzichte van andere landen gaat het in Nederland heel goed, terwijl de situatie voor veel mensen hier ook heel triest is. Eigenlijk gaat het goed en slecht tegelijk.”
Gezond verstand
“Gelukkig komt er steeds meer focus op kruispuntdenken: we focussen niet alleen maar op hokjes, maar zien steeds meer verbanden. Dat geldt ook voor IDEM en haar thema’s: ze staan vrijwel nooit op zichzelf, maar grijpen in elkaar. Daarom vind ik het zo triest dat er groeperingen ontstaan als de GayServatives, die antihomogeweld uitsluitend toeschrijven aan de moslimgemeenschap. Ik denk dat iedereen wel deeltjes identiteit in zich heeft waarop men ook gediscrimineerd kan worden. Als je daarnaar op zoek gaat, dan is het gemakkelijker om je in te leven in anderen. Hoe je met elkaar zou moeten omgaan is een simpele vraag. Ik heb de goede hoop dat het gezond verstand wat dat betreft komend jaar weer een beetje meer de boventoon gaat voeren.”