Emancipatie is een mannenzaak

Emancipatie gaat al lang niet meer alleen over vrouwen, volgens de landelijke organisatie Emancipator. Integendeel, mannen moeten actief betrokken worden bij het emancipatieproces van vrouwen en tegelijkertijd werken aan een emancipatieproces voor mannen zélf. Om dit in gang te zetten, lanceerde Emancipator op 9 juni 2016 het Handelingsperspectief Mannenemancipatie tijdens de Emancipator PRO conferentie in Amsterdam. Hieronder volgt een korte bespreking van het Handelingsperspectief en welke uitgangspunten volgens Emancipator centraal staan bij mannenemancipatie.

Door Mariska Jung

Mannenemancipatie – wat is dat?

Mannenemancipatie heeft te maken met het erkennen dat dominante opvattingen over mannelijkheid de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen mede veroorzaken en in stand houden. Dat klinkt misschien een beetje abstract. Waar hebben we het dan concreet over?

Schadelijke opvattingen over mannelijkheid

Bijvoorbeeld het idee dat ‘echte mannen’ stoer zijn en dat zorgen voor jezelf en anderen niet hoort bij mannelijkheid. Dit zijn opvattingen die zowel vrouwen als mannen benadelen. Zo wordt van vrouwen impliciet vaker verwacht dat zij zorgtaken zoals het huishouden op zich nemen. Gecombineerd met betaald werk kan dit een zware last zijn, waardoor vrouwen vaker dan mannen overbelast zijn. Een andere consequentie van schadelijke opvattingen over mannelijkheid kan zijn dat mannen meer moeite hebben met het (h)erkennen van hun eigen emoties en behoeften. Dit kan leiden tot allerlei individuele en sociale problemen.

Keuzevrijheid van mannen

Daarnaast kunnen opvattingen over mannelijkheid ook de keuzevrijheid van mannen beperken. Een voorbeeld hiervan is de manier waarop vaderschapsverlof is geregeld in Nederland. Mannen kunnen slechts vijf dagen vaderschapsverlof opnemen. Dit wekt impliciet de indruk dat het kostwinnerschap belangrijker is dan het vaderschap. Mannen die vaderschap en werk op een evenwichtigere manier willen combineren, worden hierin sterk beperkt.

Seksualiteit en intimiteit

Ideeën over mannelijkheid zijn niet alleen van invloed op de verdeling van zorgtaken tussen vrouwen en mannen, maar houden verband met veel verschillende onderwerpen, zoals seksualiteit en seksuele opvoeding. Er is doorgaans minder aandacht voor het empoweren van jongens en mannen op het gebied van hun seksuele gevoelens, behoeften en grenzen. Naast het leren herkennen en respecteren van de behoeften en grenzen van meisjes en vrouwen, is het voor jongens en mannen ook belangrijk om een positieve en onderzoekende houding te ontwikkelen ten opzichte van hun eigen seksualiteit en emotionele intimiteit.

Mannelijkheid: probleem en oplossing

Kortom, mannenemancipatie betekent dus zowel het kritisch tegen het licht houden van dominante opvattingen over mannelijkheid als het streven naar verandering van deze ideeën. Daarom heeft mannenemancipatie betrekking op heel uiteenlopende onderwerpen. In de kern gaat het om het vergroten van de vrijheid en zelfbeschikking van mannen en om het bereiken van gelijkheid van vrouwen en mannen. Zo is mannelijkheid niet alleen deel van het probleem van ongelijkheid tussen vrouwen en mannen, maar kan het ook onderdeel van de oplossing worden.

Diversiteit van mannen

Naast het benaderen van mannelijkheid als onderdeel van het probleem en onderdeel van de oplossing, staan er nog twee andere uitgangspunten centraal in Emancipators benadering van mannenemancipatie. Namelijk de diversiteit van mannen en de noodzaak dat mannen solidair zijn met vrouwen.

Mannen kunnen bijvoorbeeld hetero-, bi- of homoseksueel zijn, transgender, wel of niet een migratieachtergrond hebben, moslim, Joods, christen of atheïstisch zijn. Het is belangrijk om deze diversiteit in de gaten te houden omdat mannenemancipatie bijvoorbeeld niet voor iedere man hetzelfde hoeft te betekenen.

Solidariteit met vrouwen

Tot slot benadrukt Emancipator dat de emancipatie van mannen hand in hand gaat met de emancipatie van vrouwen, en dat vrouwen en mannen hierin samen moeten werken. Het is daarbij essentieel dat mannen de gelijke rechten, kansen en behandeling van vrouwen actief ondersteunen.

Praktisch gezien betekent dit bijvoorbeeld ook dat mannenemancipatie niet gefinancierd zou moeten worden uit potjes die bedoeld zijn voor vrouwenemancipatie of lhbt-emancipatie. Daarentegen zou er juist binnen ‘traditionele mannenonderwerpen’ nadrukkelijker aandacht moeten komen voor de rol van dominante opvattingen over mannelijkheid in relatie tot het probleem waarover gesproken wordt, zoals bijvoorbeeld hooligangeweld of radicalisering.

Mannenemancipatie in Rotterdam

Op 13 oktober 2016 houdt IDEM Rotterdam in samenwerking met Emancipator twee bijeenkomsten. In de middag vindt er een expertmeeting plaats voor professionals in de stad die mannenemancipatie onderdeel willen laten worden van hun eigen werkzaamheden. ’s Avonds is er een Emancipator Café voor inwoners van Rotterdam, waar mannen en vrouwen met elkaar praten over wat mannelijkheid voor hen betekent en hoe iedereen daar positief mee aan de slag kan gaan.

Geïnteresseerd in deze bijeenkomsten? Stuur een e-mail naar info@idemrotterdam.nl.

Meer lezen over (mannen-)emancipatie?

In het Handelingsperspectief vind je achtergrondinformatie, beschikbare cijfers en praktische tips voor professionals en beleidsmakers. Centraal staan vier thema’s: arbeid & zorg, geweld, seksualiteit en seksuele diversiteit.

In het Stadsbeeld Emancipatie lees je meer over emancipatie (v/m) in Rotterdam.

Een lijst met artikelen