Moslima’s krijgen bovengemiddeld vaak met discriminatie te maken. Door hun veelal zichtbare identiteit zijn deze vrouwen vaker en eerder doelwit van pesterijen, discriminatie of uitsluiting. Maar deze zichtbare identiteit en de stigmatisering die daarmee samenhangt, kan voor queer moslima’s nóg een drempel vormen. IDEM spreekt daarover met Dounia Jari, voorzitter van Stichting Maruf, het platform voor queer moslims.
Stichting Maruf is niet alleen een kenniscentrum omtrent islam en seksuele diversiteit, maar vooral een veilige ontmoetingsplek voor queer moslims. Lesbische, homoseksuele, biseksuele en trans moslims krijgen namelijk te maken met discriminatie om hun etniciteit én hun seksuele gerichtheid of genderidentiteit. “Hun worsteling gaat verder dan een interne dialoog”, legt Dounia uit. “Zij zitten met vragen over hoe ze opgaan in hun omgeving. Moslima’s ervaren vaker geweld dan andere moslims. En wat als je dan ook nog worstelt met je genderidentiteit? Intersectionaliteit in acht nemen is daarom onmisbaar als het om queer moslima’s gaat.”
Valkuil
Stigmatisering is een belangrijke oorzaak van deze worsteling. Zo is de associatie van de islam met anti-homosentimenten problematisch. “Veel mensen begrijpen niet dat je queer kunt zijn én moslim”, vertelt Dounia. “Er zijn bijvoorbeeld mensen die alleen op hun social media uit de kast komen, maar in het echt niet. Vaak volgen er heel veel negatieve reacties. ‘Waarom verlaat je je geloof niet?’ of ‘Waarom negeer je je seksualiteit niet?’ Er wordt heel binair gedacht: je wordt geacht een keuze te maken. Bij Maruf zeggen we: ‘Je hoeft geen keuze te maken.’”
Dounia merkt dat het voor de jongere generatie queer moslims steeds vanzelfsprekender is om geen keuze te maken. “Vorige generaties gingen dood vanbinnen, als ze bij zichzelf ontdekten dat ze niet heteroseksueel waren”, zegt Dounia. “Het voelde alsof jij je moest aanpassen, want de omgeving ging gewoon op dezelfde manier door. Bij de jongere generatie lijkt het andersom te zijn: ‘Ik ben zeker van mijn seksualiteit, dus de omgeving moet zich daar maar op aanpassen.’ De kracht van de jongere generatie, die wordt echt te vaak niet gezien.”
Hoofddoek
De hoofddoek, op welke manier die ook gedragen wordt, blijft een van de redenen waarom moslima’s vaker doelwit zijn van discriminatie of zelfs geweld. “Dat vrouwen – alleen maar omdat ze een hoofddoek dragen – nog altijd worden gezien als onderdrukt, dat is echt een valkuil”, zegt Dounia. Voor sommige queer moslims is de hoofddoek een persoonlijk probleem: “Een persoon die bij Maruf langskwam bleef maar praten over haar hoofddoek, en niet over haar gevoelens”, vertelt ze. “Ze vond het zo lastig om hem te dragen, maar haar moeder vond het niet goed als ze het niet deed. In eerste instantie begreep ik het niet goed, maar na vele gesprekken bleek haar hoofddoek in de weg te zitten van haar genderidentiteit.”
Voor transgender moslims kan de hoofddoek een ander probleem vormen. “De hoofddoek is toch een symbool voor vrouwelijkheid. Mannen dragen immers geen hoofddoek”, legt Dounia uit. “Een trans persoon die vanwege het geboortegeslacht geacht wordt een hoofddoek te dragen, maar zich niet als vrouw identificeert, kan het extra moeilijk vinden om de hoofddoek te dragen. Niet vanwege de religieuze associatie, maar omdat daarmee zijn gender voor hem wordt bepaald.”
Professionals
Probeer van je vooroordelen af te komen. Dat is het belangrijkste advies van Dounia aan professionals. “Als ik trainingen geef, geef ik vaak het voorbeeld van een queer moslima. Haar verschillende identiteiten zorgen voor meerdere gelaagde problemen. Die intersectionele blik probeer ik altijd mee te geven. Erken dat queer moslims bestaan in al hun diversiteit.”
Maruf helpt graag bij deskundigheidsbevordering als het gaat om queer moslims. Dounia: “Hoe ga je bijvoorbeeld om met een collega die queer en moslim is? Of hoe voorkom je microagressies als docent? Organisaties kunnen ons altijd benaderen voor trainingen om kennis te vergroten of handelingsperspectieven te bieden.”
Meer weten?
Dounia is een van de sprekers op het Kennisatelier ‘Voorbij stereotypen – discriminatie van en beeldvorming over moslima’s’. Tijdens dit Kennisatelier gaan we in gesprek over verschillende vormen van discriminatie en beeldvorming. Waar ervaren moslima’s vooral discriminatie? Hoe worden moslima’s bijvoorbeeld vaak afgebeeld in de media? Heeft dat invloed op ideeën over emancipatie van moslima’s? En hoe zit het met LHBTQI-moslima’s, waarom horen we hier weinig over? Lees hier meer en meld je aan!