“Het houdt niet op, niet vanzelf…”, zo luidt de slogan van de Sire-campagne tegen huiselijk geweld. In de praktijk blijkt huiselijk geweld zelfs mét hulp vanuit wijkteams, Veilig Thuis en gespecialiseerde instellingen moeilijk te bestrijden. Arosa, specialist in hulp en begeleiding bij huiselijk geweld, werkt met vernieuwende interventies die gericht zijn op slachtoffer én dader. IDEM Rotterdam spreekt Jolanda Gerritsen, directeur zorg Arosa, over deze nieuwe aanpak.
Huiselijk geweld of partnergeweld is altijd ingewikkeld, benadrukt Gerritsen als eerste. “Het lastige is dat je van iemand houdt die niet goed voor je is”, legt ze uit. “Er is veel nodig voordat een slachtoffer hulp vraagt. Iemand moet kunnen én durven. Bijna nooit gaat iemand na de eerste keer geweld direct weg. En als iemand uiteindelijk om hulp vraagt, ligt de focus volledig op het slachtoffer. De ervaring leert dat dat geen duurzame oplossing voor het probleem is.”
Arosa zet zich in de regio Rotterdam-Rijnmond in voor alle betrokkenen rondom huiselijk geweld: de pleger, het slachtoffer en eventuele kinderen. “Huiselijk geweld is een breed begrip”, legt Gerritsen uit. “Het gaat niet alleen om fysiek geweld, maar ook om psychisch geweld, seksueel geweld, stalking of eergerelateerd geweld. We helpen vrouwen, mannen en kinderen. Doordat we onderdeel zijn van het Landelijk Netwerk Vrouwenopvang kunnen we een slachtoffer dat hier in de buurt niet langer veilig is, onderbrengen in een opvang in een andere regio. Ook werken we veel samen met andere organisaties in Rotterdam om het samen veilig te maken.”
Ingewikkeld
Partners uit elkaar halen is echter lang niet altijd de oplossing. De situatie is vaak veel complexer dan dat. “Mensen denken vaak heel zwart-wit: er is een goede en een slechte in een relatie of gezin”, zegt Gerritsen. “Maar zo simpel is het meestal niet. Vaak is er een bepaalde dynamiek tussen twee personen die van kwaad tot erger leidt. Een van de partners kan de andere partner op een negatieve manier prikkelen, waardoor die een grens over gaat.”
Het doel van Arosa is om die negatieve dynamiek te doorbreken. “De oplossing hoeft niet altijd te liggen in het verbreken van de relatie”, vertelt Gerritsen. “Soms willen partners heel graag verder met elkaar, maar weten ze alleen niet hoe ze dat negatieve patroon moeten doorbreken. Onze hulpverleners kunnen ze daarbij helpen, zonder dat de partners uit elkaar hoeven te gaan.”
Nieuwe aanpak
En die aanpak is nieuw. Arosa legt niet langer alleen de focus op het slachtoffer, maar op alle betrokkenen bij het huiselijk geweld. “Partner A, partner B, de kinderen: allemaal krijgen ze aparte aandacht”, licht Gerritsen toe. “Ze krijgen intensieve hulp van onze hulpverleners en ook kijkt een psycholoog mee. Als de partner met agressieproblematiek bijvoorbeeld een tijdelijk huisverbod krijgt, en geen plek heeft om te verblijven, zorgen wij voor opvang. Op die manier krijgt de pleger een rustige plek om na te denken, om hulp te krijgen. Als zo iemand over straat zwerft, wordt het vaak alleen maar erger.”
In Rotterdam is net begonnen met deze aanpak, maar tot nu toe zijn er al duidelijke succesvolle voorbeelden. “Mensen zijn blij met de inzichten die ze verworven hebben. De partner met agressieproblematiek heeft inzicht in zijn of haar verantwoordelijkheid, en ook de andere partner begrijpt meer van het eigen gedrag. Vervolgens leren ze hoe ze daarmee kunnen omgaan, zonder dat het escaleert.”
Duurzame hulp
Na de interventie worden de partners niet zomaar aan hun lot overgelaten. “De partners of gezinnen worden na de interventie nog voor langere tijd gevolgd”, zegt Gerritsen. “De precieze duur hangt af van de situatie. En we zijn nog niet lang met deze nieuwe aanpak bezig. Daarom pleiten we voor meer onderzoek: hoe lang duurt het en hoe lang gaat het goed?”
Professionals die werken met huishoudens waar sprake is van geweld, kunnen altijd sparren met mensen van Arosa. “Als je in je werk met een ingewikkelde situatie zit, kun je altijd naar ons bellen om advies te vragen”, zegt Gerritsen. “Maar ook bij Veilig Thuis kun je terecht, of de doelgroepcoördinator van de politie. En in de wijkteams zijn er HG-specialisten. Er zijn steeds meer mensen die verstand hebben van deze problematiek. Veiligheid creëer je nooit alleen, dus zoek altijd de samenwerking op.”
Zit je zelf in een gewelddadige relatie? Dan is het advies om het bespreekbaar te maken met iemand die je vertrouwt. “Dat is belangrijk, ook al is het de moeilijkste stap. Want als je het hebt benoemd, kun je niet meer doen alsof het niet bestaat. Probeer thuis grenzen te stellen. En probeer hulp te vragen. Onthoud dat hulp mogelijk is, ook als je niet je partner wil verlaten. Je hoeft niet aan de andere kant van het land te gaan wonen en je hele leven om te gooien. Ook in de eigen thuissituatie kan er met hulp veel veranderd worden.”
Meer weten?
Wil je meer weten over de aanpak van huiselijk geweld en wat Arosa hierin kan betekenen? Kom dan naar het IDEM Kennisatelier ‘Duurzaam doorbreken van de cirkel’ op donderdagochtend 2 december 2021 in Huis van de Wijk De Banier in Rotterdam. Meer informatie en de aanmeldknop vind je in onze agenda.