Fit en Proud
Hoe welkom ben je als homojongen bij de hockeyclub? Hoe veilig voel je je als trans persoon in de sportschool? En kun je open zijn over je biseksualiteit bij de zwemvereniging? Tijdens het IDEM Kennisatelier Fit & Proud op 22 juni 2022 werd besproken hoe de Rotterdamse sport inclusiever kan.
Het is nog vaak moeilijk om open te zijn over je seksuele gerichtheid binnen je sportclub en trans personen voelen zich niet altijd prettig bij de fitcultuur van een sportschool. Zoân dertig Rotterdamse professionals gingen in het auditorium van de Kunsthal tijdens het Kennisatelier Fit & Proud in gesprek over inclusie van LHBTIQ+ personen in de Rotterdamse sport.
Karin Oppelland van IDEM Rotterdam, Barbara Vos van Pride Rotterdam en Frieda Baldewsing van de Kunsthal â de organisatoren van dit Kennisatelier â heetten alle bezoekers welkom. Het Kennisatelier vormde de aftrap voor de Pride Conference en Barbara nodigde alle deelnemers uit om ook naar de andere bijeenkomsten te gaan. Frieda wees iedereen op de tentoonstelling van Claude Cahun, die begin twintigste eeuw kunst maakte en die we nu non-binair zouden kunnen noemen.
Specifieke sportclubs of niet?
âZe zijn van harte welkom, maar je moet tegen een grapje kunnen.â
Met dat citaat vat Agnes Elling-Machartzki, onderzoeker van het Mulier Instituut, haar presentatie Ontwikkeling en betekenis LHBTIQ+ inclusie in de Nederlandse sport samen. De moderne sport, met competities en dergelijke, is eind negentiende eeuw uitgevonden door en voor mannen. Het vormt een soort ârite de passageâ. In die tijd werden homoseksuele mannen gezien als âvrouwelijkeâ mannen en lesbische vrouwen als âmannelijkeâ vrouwen. Dat heeft geleid tot stereotiepe normbeelden als mannelijke voetballers zijn hetero en vrouwelijke voetballers zijn lesbisch. Dat maakt het voor mannelijke (prof)voetballers moeilijk om uit de kast te komen. In Nederland is er alleen een oud-profvoetballer openlijk homoseksueel.
Er komt steeds meer aandacht voor inclusie van LHBTIQ+-sporters. De algemene acceptatie van LHBTIQ+ bij leden van sportverenigingen is vergelijkbaar met die van de samenleving in het algemeen. Dat wil echter niet zeggen dat LHBTIQ+ personen zich er ook geaccepteerd voelen. Velen ervaren micro-agressies. Bestuurders ervaren vaker dat er grappen over homo- of biseksualiteit gemaakt worden. âHet lijkt dan net alsof het vaker voorkomt, maar wij denken dat mensen zich er meer bewust van zijn gewordenâ, zegt Agnes. âWat negatief lijkt op basis van de cijfers, kan eigenlijk positief zijn. Het is daarom belangrijk om voorzichtig te zijn bij het interpreteren van de cijfers.â
Er zijn verschillende specifieke verenigingen voor LHBTIQ+ sporters. Daar lid van worden kan een belangrijke meerwaarde zijn.
Ervaringen in het welzijnswerk
Hilda van Reeuwijk, jeugd en gezinscoach bij wmo radar, vertelde over de ervaringen in het welzijnswerk. Hoe staat het met inclusie van LHBTIQ+ personen op de voetbal- en basketbalvelden in de wijk? Die legt uit dat er nog veel stereotypen heersen, zowel bij cliënten als bij medewerkers.
Vooral âhomoâ als scheldwoord is een lastig onderwerp. Die merkt dat jongerenwerkers het moeilijk vinden om jongeren hierop aan te spreken. âHet standpunt vanuit onze organisatie is dat we sowieso niet scheldenâ, legt die uit. âDus dat is een makkelijkere manier om dit aan te kaarten.â Die merkt ook handelingsverlegenheid bij jongerenwerkers, uit angst om het mis te hebben en jongeren te beledigen. Of omdat ze ervan uitgaan dat het thema binnen bepaalde culturen onbespreekbaar is.
Rotterdam Sport Support helpt LHBTIQ+ op de kaart te zetten
Frank Vermeulen en Carmen Barranco van Rotterdam Sportsupport brachten een stelling in om met de aanwezigen te bespreken: âZouden sportverenigingen apart aanbod moeten realiseren voor LHBTIQ+ personen om hen veilig te kunnen laten sporten.â Er kwamen volop reacties uit de zaal. âMensen voelen zich onveilig, dus dan moet het. Hoe triest dat ook isâ, zei een van de aanwezigen. Een ander vond dat er alleen apart aanbod moet komen als de groep daar zelf om vraagt.
Daar kwamen direct reacties op. âHet is alsof je zegt: âhad maar iets gezegd, dan hadden we wat kunnen doen.â Iets wat vergelijkbaar is met veel #metoo-zaken.â Daar komt nog bovenop dat â vooral jongeren â al worstelen met een interne zoektocht, wat het extra moeilijk maakt om ĂŒberhaupt ergens om te vragen. âJonge queers voelen vaak niet eens bestaansrechtâ, zegt een deelnemer. âAls ze niet voelen dat ze ruimte mĂłgen innemen, gaan ze die ook niet vragen. Het is belangrijk om daar alert op te zijn en daar een brug te slaan.â
Workshop met persoonlijk verhaal
Beau de Leeuw vertelde namens de John Blankenstein Foundation over de workshops die hen als vrijwilliger geeft. Hen gaat samen met een andere vrijwilliger naar sportclubs of andere organisaties om te vertellen over hun persoonlijke verhaal om bewustzijn te vergoten. IDEM Rotterdam interviewde Beau al eerder over hun eigen ervaring als non-binaire trans sporter in een binaire sport. Lees het hele verhaal op onze website.
Sporten als jezelf bij Ketelbinkie
Of je nou wil squashen, hardlopen of zwemmen: bij sportvereniging Ketelbinkie kun je als LHBTIQ+ sporter terecht om tien sporten te beoefenen. De organisatie huurt ruimtes waar de leden de betreffende sporten kunnen beoefenen. Voorzitter Hubert Beukers vertelt over de mogelijkheden en zijn ervaring. âBij ons is het sociale aspect heel belangrijkâ, zegt hij. âTijdens corona had maar een handjevol leden opgezegd en die kwamen na de lockdowns meteen weer terug.â
Ketelbinkie blijft zichzelf ontwikkelen. âWe voegen regelmatig nieuwe sporten toe als daar veel vraag naar blijkt te zijnâ, zegt Hubert. âEn we hebben vertrouwenspersonen waar je altijd terecht kan als je ergens mee zit. Die worden zelfs door andere organisaties ingehuurd om workshops en trainingen te geven.â
Veilig sporten in de Queer Gym
In 2020 begon Romy Rockx de Queer Gym in Rotterdam. Hier kunnen LHBTIQ+ personen in een veilige omgeving sporten, ongeacht hoe je eruitziet. âIn een willekeurige sportschool ben je als trans persoon vooral bezig met vragen als âwaar moet ik me omkledenâ, âwat trek ik aanâ, âwat gaan mensen zeggen of vragen en hoe reageer ik danâ. Ik wilde een plek creĂ«ren waar je gewoon kan sportenâ, zegt Romy. In dit eerdere interview met IDEM Rotterdam vertelt hij meer over het idee achter de Queer Gym.
Inmiddels runt Romy een volwaardig sportbedrijf met vijftig leden. En het doel is om nog veel breder te worden. âWe hebben bijvoorbeeld ook een queer library, want we proberen niet alleen je lijf te bewegen maar ook je hoofdâ, legt Romy uit. âEn we willen ook activiteiten organiseren die niet direct over bewegen gaan, maar wel een ingang kunnen bieden om ĂŒberhaupt eens naar een gym te komen.â
Het gaat bij Queer Gym namelijk niet alleen om LHBTIQ+. âHet gaat over fat phobia, over ableism, over ageism, alle vormen van discriminatie waarbij je lichaam een rol speeltâ, legt Romy uit. âHet gaat erom dat we sterker worden, dat we in ons lijf komen en dat we daar de skils voor leren.â
Lees-, kijk-, doe- en luistertips
- Bezoek de Pride Conference. Nog tot en met zondag 26 juni zijn er events.
- Bezoek de tentoonstelling Onder de huid in de Kunsthal, tot en met 28 augustus te zien.
- Lees de onderzoeken van Agnes Elling-MachartzkiâŻvoor het Mulier Instituut.
- Luister naar de Pridecast, de podcast van Rotterdam Pride.
- Lees het interview met Beau de Leeuw.
- Lees het interview met Romy Rockx.
- Doe mee aan de Ketelbingo op zondag 26 juni! De opbrengst van de bingokaarten gaat naar de John Blankenstein Foundation.
- Lees het boek Tour de Trans van Eus van der Grift, âeen prachtig geschreven verslag van een dubbele reis: een zoektocht naar de ziel van Europa en een bevrijdende verandering in een eigen, unieke persoonlijkheid, waarbij de voortdurende worsteling meespeelt om een grote liefde daarin een plek te geven.â
- Download de app âDiscriminatiemelderâ. Ben je getuige van discriminatie op het sportveld? Of maak je zelf discriminatie mee? Meld het dan direct in de app. Gespecialiseerde klachtbehandelaars van RADAR of de antidiscriminatievoorziening uit jouw regio bieden je ondersteuning. Natuurlijk is alleen een (anonieme) melding maken ook mogelijk.
- De prachtige fotoâs zijn van Tom Pilzecker.
Meer weten?
Wil je meer weten, de presentaties van een van de sprekers ontvangen of een van de genoemde onderzoeken? Neem contact op met Karin Oppelland via k.oppelland@radar.nl