Een veilige thuissituatie, leren omgaan met tegenslagen en ouders die begrip tonen: allemaal factoren die de kans dat een jongere radicaliseert kunnen verminderen. Om islamitische ouders handvatten te geven om hun kinderen weerbaar op te voeden tegen radicalisering, heeft Stichting Attanmia een training ontwikkeld.

De training Weerbaar Opvoeden werd voor het eerst gegeven in 2015. “Er waren dat jaar een aantal grote aanslagen in westerse landen en we hoorden binnen ons netwerk dat daar bij ouders veel vragen en zorgen over waren”, vertelt Britt Boeddha, projectmanager bij de Rotterdamse Stichting Attanmia. “We ontwikkelden eerder de methodiek Shabab van Nu, bedoeld om Marokkaanse moeders opvoedondersteuning te geven, maar er bleek ook behoefte te zijn aan specifieke kennis over radicalisering.”

Opvoedambassadeurs

Tijdens de training wordt niet alleen aandacht geschonken aan brede ontwikkelingen rondom radicalisering, maar ook aan onderwerpen als de invloed van sociale media en straatcultuur, cultuurverschillen en identiteitsvorming. Boeddha: “Wanneer kinderen opeens veel tijd doorbrengen op het internet, met onbeantwoorde vragen over de islam zitten of plotseling andere vrienden krijgen, kan dat wijzen op vatbaarheid voor radicalisering. De training leert moeders deze signalen te herkennen, maar richt zich ook in bredere zin op de opvoeding, zoals het creëren van een veilige thuissituatie en verbeterde communicatie tussen ouder en kind. Hoe kun je jouw kind bijvoorbeeld leren omgaan met tegenslagen? En hoe ga je om met negatieve invloeden van buitenaf?” Boeddha benadrukt dat de training preventief is. “Het hoofddoel is om ouders te leren anticiperen op triggerfactoren die tot radicalisering kunnen leiden. Als zij vermoeden dat hun kind al geradicaliseerd is, is er hulp van buitenaf nodig.”

Inmiddels hebben meer dan driehonderd Rotterdamse moeders de training gevolgd. Een aantal van hen hebben bovendien aan een vervolgtraining deelgenomen, waarna ze aan de slag gingen als opvoedambassadeur. Boeddha: “De opvoedambassadeurs moeten voldoen aan een bepaald profiel. Ze hebben vaak al een netwerk in hun wijk en kunnen daardoor moeders bereiken die anders niet zo snel met onze training in aanraking zouden komen. De ambassadeurs zijn gelijkgestemden en kennen de belevingswereld van andere ouders, waardoor het makkelijker kan zijn om een gesprek met ze aan te knopen. Ze wisselen kennis en inzichten met andere ouders uit, maar koppelen ook regelmatig bij ons terug wat er in hun wijk speelt. Zo kunnen wij onze training verder aanscherpen – ons handboek is constant in ontwikkeling.”

Rollenspel

Deze maand start Stichting Attanmia voor het eerst met een training Weerbaar Opvoeden voor zes vadergroepen. De methodiek is licht aangepast, al gaat het volgens Boeddha vooral om nuanceverschillen. “Uit onderzoek blijkt dat vaders graag een grotere rol willen spelen bij de opvoeding, maar er zijn verschillende factoren die dit tegenhouden. De training gaat daarom ook in op de rol van de vader, bijvoorbeeld met een rollenspel waarin een acteur een puberende zoon speelt.” Vaders hebben vaak een ander netwerk dan moeders, bijvoorbeeld bij de moskee, in de wijk en bij lokale ondernemers, legt Boeddha uit. “Tijdens de training zoomen we in op het inzetten van dit netwerk bij de opvoeding.”

Hoeveel effect de training daadwerkelijk heeft in de strijd tegen radicalisering, is lastig te toetsen. Eerder dit jaar heeft het Kennisplatform Integratie en Samenleving (KIS) de aanpak geëvalueerd en van wetenschappelijke onderbouwing voorzien. Daaruit blijkt dat het lastig is om te concluderen in hoeverre de training bijdraagt aan ander gedrag of handelen thuis. Boeddha: “Wel geven moeders aan heel tevreden te zijn over de aanpak. Ze vinden dat ze goede handvatten hebben gekregen om hun kinderen weerbaarder te maken. Dankzij de kennis die ze hebben opgedaan, voelen ze zich nu bewuster.” De doelgroep weet de training inmiddels steeds beter te vinden. “Via buurthuizen, moskeeën en andere cursussen verspreidt het zich als een lopend vuurtje. Inmiddels is er zelfs een wachtlijst voor de training!”