Straatnamen die moeten veranderen, zeehelden die van hun sokkel vallen, de gouden eeuw waar je niet meer trots op mag zijn of Sinterklaasfeestjes op scholen die alleen in aangepaste vorm mogen voortbestaan: zaken die voorheen voor niemand een probleem waren, liggen nu onder vuur. Maar hoe komt dat eigenlijk? Mogen we niet trots zijn op wat ons kleine kikkerlandje bereikt heeft in de zeventiende eeuw? Hoe kan een straatnaam nou discrimineren? En wat heeft een kinderfeest met racisme te maken?
Ook op de werkvloer lijken steeds meer onderwerpen gevoelig te liggen, waardoor je soms het idee krijgt dat je ook niks meer mag zeggen. Professionals gingen met elkaar in gesprek over het koloniale verleden en hedendaags racisme tijdens het kennisatelier dat IDEM samen met RADAR organiseerde op dinsdag 26 november in Cultuurwerkplaats Tarwewijk. Inzicht in waar gevoeligheden vandaan komen en welke rol onbewuste vooroordelen of stereotypen spelen, kan namelijk van belang zijn om adequaat met deze onderwerpen om te gaan.
Koloniaal verleden
Nadat kunstenares Karin Trenkel namens Cultuurwerkplaats Tarwewijk de aanwezigen welkom heette, begon het inhoudelijke deel van het Kennisatelier. Sidris van Sauers, senior preventiemedewerker en trainer bij RADAR, gaf in vogelvlucht enkele historische feiten uit het koloniale verleden weer. “Het koloniale systeem diende ertoe om belangen van witte mensen te behartigen”, legde ze uit. “Er werden wetten opgesteld die ervoor zorgden dat de witte mens superieur bleef aan anderen.” Haar presentatie werd kracht bijgezet door afbeeldingen van tot slaaf gemaakten die op plantages in Suriname aan het werk gesteld waren of Surinaamse mensen die in 1883 zes maanden werden tentoongesteld in zelfgemaakte huisjes op het Amsterdamse museumplein.
RADAR-collega Delilah Sarmo nam het woord van Sidris over. In haar deel van de presentatie legde ze uit hoe deze historische feiten nog altijd nawerken in het heden. Bepaalde stereotiepe beelden zijn in het verleden zo hardnekkig in ieders bewustzijn geprent, dat het moeilijk is ze als zodanig te herkennen. “Als we nu beelden gebruiken van people of colour, moet je je ervan bewust zijn dat deze mensen in het verleden geanimaliseerd werden.”
Gelijke kansen
Na een korte pauze, waarin de aanwezige bezoekers volop discussieerden over het gehoorde of hun eigen ervaringen, was het tijd voor een interactieve oefening. In de naastgelegen zaal gingen de aanwezigen op een rij staan, hand in hand. Sidris noemde een stelling. Wie zich erin herkende, deed een stap naar voren of een stap naar achteren. Aan het einde bleek dat degene die meer privileges in het leven heeft genoten, vooraan kwam te staan. De oefening maakte duidelijk dat niet iedereen dezelfde startpositie heeft. Het idee dat iedereen in Nederland gelijke kansen heeft, werd daarmee op indringende wijze genuanceerd.
De aanwezigen waren duidelijk onder de indruk. Het duurde dan ook even voordat de nabespreking van de oefening op gang kwam. Een belangrijke conclusie was dat witte aanwezigen hun privilege zouden kunnen inzetten om mensen van kleur vooruit te helpen. Op die manier worden ogenschijnlijk gelijke kansen, toch echt iets gelijker.
Op de hoogte blijven?
Lijkt zo’n Kennisatelier jou ook interessant en nuttig? Wil je daarom op de hoogte blijven van alle events en bijeenkomsten van IDEM Rotterdam? Meld je aan bij ons netwerk en schrijf je in voor de nieuwsbrief!