Het Maaspodium in Delfshaven stroomde op 21 maart vol met zo’n honderd mensen die afkwamen op de conferentie in het kader van de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie. Niemand minder dan Mpho Tutu van Furth gaf een lezing over het thema racisme. “Misschien moeten we allemaal erkennen dat we racisten zijn.”

Net als voorgaande jaren organiseerden antidiscriminatiebureau RADAR en expertisecentrum IDEM Rotterdam de conferentie in het kader van 21 maart, de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie. Bezoekers verzamelden zich in de foyer van het Maaspodium, waar ze konden genieten van een heerlijke maaltijd die was bereid door de dames van Stichting Wereldvrouwen. Tijd om een afterdinnerdip te ontwikkelen was er niet, want kort daarna ging de zaal open, heette dagvoorzitter Minchenu Maduro iedereen van harte welkom en warmden zanger Jared Hiwat en gitarist Chiësa het publiek op met hun ontluikende vertolking van Marvin Gayes ‘What’s going on?’. Een knipoog naar de uitslag van de Provinciale Staten-verkiezingen van een dag eerder kon niet onopgemerkt blijven.

Geen woorden maar daden

Wethouder Bert Wijbenga - foto: wilke martens
Wethouder Bert Wijbenga | Foto: Wilke Martens

De daadwerkelijke politieke beschouwing op het thema kwam van Bert Wijbenga, locoburgemeester en wethouder Handhaving, buitenruimte, integratie en samenleven. Het bestrijden van racisme gaat hem aan het hart, want speciaal voor de conferentie wist hij te ‘spijbelen’ van een belangrijke raadsvergadering. “Een van mijn uitdagingen van de laatste tijd, was om in de gemeenteraad een meerderheid te krijgen voor mijn plan ‘Relax. Dit is Rotterdam”, vertelde hij in het Engels. “In deze aanpak wil ik op een positieve manier naar superdiversiteit kijken, zonder ruzie te maken over verschillen en deze problematiseren. De focus ligt op het genieten van het leven in een superdiverse stad als Rotterdam.”

Het plan van de wethouder was zojuist aangenomen door een meerderheid van de gemeenteraad en hij stond dan ook te popelen om het in de praktijk te brengen. “Nice story, mister vice mayor, but now we want to see ‘geen daden maar woorden’”, concludeerde hij zelf aan het einde van zijn toespraak. Hij haastte zich dan ook snel terug naar het stadhuis.   

Erken racisme

Mpho Tutu van Furth | Foto: Wilke Martens

Minchenu gaf vervolgens het podium aan de keynotespeaker van de avond: Mpho Tutu van Furth. Ze begon haar speech met een anekdote over haar vader, aartsbisschop Desmond Tutu, die op een binnenlandse vlucht van Nigerian Airlines zag dat het vliegtuig werd bestuurd door een volledig zwarte bemanning. Hij was trots, het was iets totaal nieuws en enerverends. “Het was de totale verwerping van de Apartheidsmythe dat zwarte mensen inferieur zijn”, vertelde ze. “Toen ze boven de bergen vlogen, kregen ze last van heftige turbulentie. Het vliegtuig ging omhoog, schoot omlaag. De eerste paniekgedachte van mijn vader was: ‘Oh, hemel, we gaan dood, er is geen witte man in de cockpit.’ De meeste mensen zouden zeggen dat aartsbisschop Tutu geen racist is, maar hij weet dat het anders is.”

Mpho’s vader is zich er wel degelijk van bewust dat hij beïnvloed is door de apartheid, zelfs als zwarte man. Ook hij kon niet ontkomen aan de stereotypen en vooroordelen die de rassenscheiding met zich heeft meegebracht. “Misschien moeten we allemaal erkennen dat we racisten zijn”, bepleit ze. “Ieder van ons heeft iets van die ervaring, ergens in onze levens. Als we onze gedachtestroom genoeg vertragen, kunnen we het herkennen. Bijvoorbeeld als we de straat oversteken om een groep jonge mannen te ontwijken, die vanwege hun afkomst of hun aantal beangstigend zijn.” Maar het kan ook andersom: Mpho vertelt over haar verbazing toen een tienjarige witte jongen de deur voor haar openhield. Ze had het gebaar überhaupt niet verwacht, maar al helemaal niet van hem.

Derdewereldland als het gaat om humaniteit

Malique Mohamud, Jerry Afriyie, Mpho Tutu van Furth en dagvoorzitter Minchenu Maduro | Foto: Wilke Martens
Malique Mohamud, Jerry Afriyie, Mpho Tutu van Furth en dagvoorzitter Minchenu Maduro | Foto: Wilke Martens

Na haar lezing schoof Mpho aan bij activisten Malique Mohamud en Jerry Afriyie voor het panelgesprek. Minchenu legde hen het vuur aan de schenen met vragen over racisme en discriminatie, maar liet ook het publiek meepraten en vragen stellen. Het panelgesprek mondde uit in een pittige discussie over verandering. “Als we echt verandering willen, dan moeten we bij onszelf gaan kijken ‘wie ben ik’”, zei Jerry van Nederland Wordt Beter (en vooral bekend van Kick Out Zwarte Piet). “We zijn een eerstewereldland als het gaat om materialisme, maar een derdewereldland als het gaat om humaniteit.”

Mariana Hirschfeld | Foto: Wilke Martens
Mariana Hirschfeld | Foto: Wilke Martens

De bevlogen conversatie werd voortgezet tijdens de tafelgesprekken. In kleinere groepen werd het thema racisme verder uitgediept aan de hand van specifieke thema’s. In de foyer gingen de aanwezigen met elkaar in gesprek over onder meer discriminatie op de arbeidsmarkt, etnisch profileren en de gevolgen van gentrificatie. Het programma werd op poëtische wijze afgesloten door spoken-wordartiest Mariana Hirschfeld, waarna de gesprekken over racisme en discriminatie tijdens de borrel gewoonweg werden voortgezet.

Op de hoogte blijven?

Op de hoogte blijven van alle events en bijeenkomsten van IDEM Rotterdam? Meld je aan bij ons netwerk en schrijf je in voor de nieuwsbrief!